بسم‌ الله الرحمن الرحیم جلسه با حضور 218 نفر از نمایندگان رسمی است. دستور جلسه را قرائت بفرمایید.

بسم الله الرحمن الرحیم دستور جلسه سیصد و پنجاه و پنجم روز یکشنبه سوم شهریورماه 1398 هجری‌شمسی مطابق با بیست و سوم ذی‌الحجه 1440 هجری‌قمری: 1 ـ ادامه رسیدگی به گزارش کمیسیون قضائی و حقوقی در مورد لایحه تجارت (اعاده شده از شورای نگهبان 2). 2 ـ گزارش کمیسیون اجتماعی در مورد طرح تشکیل وزارت تجارت و خدمات بازرگانی. 3 ـ گزارش کمیسیون قضائی و حقوقی در مورد طرح اصلاح موادی از قانون تشکیلات و آیین‌ دادرسی دیوان عدالت اداری. 4 ـ گزارش کمیسیون اقتصادی در مورد طرح استفساریه بند (2) ماده (2) قانون مالیات‌های مستقیم. 5 ـ گزارش کمیسیون عمران در مورد لایحه موافقتنامه سرویس‌های هوایی دوجانبه بین دولت جمهوری اسلامی ایران و دولت کشور کویت. 6 ـ گزارش کمیسیون اقتصادی در مورد طرح اصلاح ماده (133) قانون مالیات‌های مستقیم.

تلاوت آیاتی از کلام‌الله مجید.

از قاری محترم جناب آقای فردی تشکر می‌کنیم. ترجمه آیات را بفرمایید.

به نام خداوند بخشنده مهربان «بگو خدا است که شما را زندگی می‌بخشد، سپس می‌میراند، آنگاه شما را به سوی روز رستاخیز که تردیدی در آن نیست گرد هم می‌آورد، ولی بیشتر مردم این را نمی‌دانند و فرمانروایی آسمان‌ها و زمین ازآن خدا است و روزی که رستاخیز برپا شود آن روز است که باطل‌اندیشان زیان خواهند دید و هر امتی را به زانو درآمده می‌بینی، هر امتی به سوی کارنامه خود فراخوانده می‌شود و بدیشان می‌گویند آنچه را می‌کردید امروز پاداش می‌یابید. این است کتاب ما که علیه شما به سخن حق می‌گوید، ما از آنچه می‌کردید نسخه بر می‌داشتیم. اما کسانی که ایمان آورده و کارهای شایسته کرده‌اند پس پروردگارشان آنان را در جوار رحمت خویش داخل می‌گرداند. این همان کامیابی آشکار است» راست گفت خداوند بلندمرتبه بزرگ. اسامی تأخیرکنندگان جلسه امروز عبارتند از آقایان: سیدحمزه امینی نماینده محترم هشترود، داداشی نماینده محترم آستارا، زارعی نماینده محترم بویراحمد، قره‌خانی نماینده محترم علی‌آباد، محجوب نماینده محترم تهران، ملکشاهی‌راد نماینده محترم خرم‌آباد و عدل هاشمی‌پور نماینده محترم بهمئی.

متشکریم.

مطلع شدیم که همشیره محترمه برادر عزیزمان جناب آقای انارکی‌محمدی نماینده محترم رفسنجان به رحمت ایزدی پیوستند، به ایشان و خانواده محترم‌شان تسلیت عرض می‌کنیم و همچنین جناب آقای همت بیگ‌مرادی نماینده دوره پنجم مجلس شورای اسلامی از حوزه انتخابیه قصرشیرین و سرپل‌ذهاب هم به رحمت ایزدی پیوستند. برای این فقید عزیز آرزوی علو درجات از خداوند متعال می‌کنیم و به خانواده محترم‌شان تسلیت عرض می‌کنیم.

دستور جلسه را بفرمایید.

بسم الله الرحمن الرحیم خدمت همکاران گرامی عرض سلام و صبح‌بخیر دارم. دستور اول ادامه رسیدگی به لایحه تجارت، اعاده‌شده از شورای نگهبان است. چهار ماده مورد رسیدگی قرار گرفته، ماده (5) را اگر اجازه بفرمایید جهت رسیدگی قرائت می‌کنم. «ماده 5 ـ انعقاد قرارداد، ابراز اراده یا هر عمل دیگر مرتبط با قرارداد و اثبات آنها نیازمند هیچ تشریفات خاصی نیست. این امور، به هر وسیله، از جمله شهادت شهود، قابل اثبات است». آقای حاجی پیشنهاد حذف دادند، بفرمایید.

بسم الله الرحمن الرحیم آقای رئیس! من قبل از اینکه حذف ماده (5) را پیشنهاد بدهم، اگر تا پایان این گزارش لایحه تجارت قرائت بشود مشاهده می‌کنید تعاریفی که آورده یا وضع قوانینی که دارد صورت می‌گیرد از آنچنان استحکامی برخوردار نیست. یعنی ما همین الان در قانون مدنی موادی که داریم بسیار مستحکم‌تر و جامع‌تر از این انشاء‌هایی است که در این لایحه آمده. حالا هرطور که صلاح می‌دانید، پیشنهاد بنده این بود که اگر مجدد برگردد کل کمیسیون باز یک مروری داشته باشند.

این لایحه حدود سه دولت را گذرانده.

چند مجلس را گذرانده.

یعنی تقریباً از دوره آقای خاتمی که رئیس‌جمهور بودند این لایحه را دادند در کمیسیون بررسی شد، دوباره دوره آقای احمدی‌نژاد دو دوره بررسی شد. الان به انتهای دوره آقای روحانی رسیده. این دیگر بررسی‌هایش و آن حالت عقل عرفی اجازه می‌داد مرکز پژوهش‌ها و کمیسیون انجام دادند. حالا هرجا ایراد به ذهن مبارک‌تان رسید بفرمایید.

حالا درخصوص ماده (5) همین معنی که اینجا آورده را همکاران دقت بکنند. نوشته «انعقاد قرارداد، ابراز اراده یا هر عمل دیگر مرتبط با قرارداد و اثبات آنها نیازمند هیچ تشریفات خاصی نیست. این امور، به هر وسیله، از جمله شهادت شهود، قابل اثبات است». بنده پیشنهاد حذفش را دارم. علت این است که ما در ماده (191) قانون مدنی یک تعریف جامع‌تری داریم که می‌گوید «عقد محقق می‌شود به قصد انشاء به شرط مقرون بودن به چیزی که دلالت بر قصد کند». در این ماده گفته هیچ تشریفات خاصی نیاز نیست. سؤال این است که وقتی شهود و شاهدین می‌خواهند شهادت بدهند در حالی که قصد و اراده آن افراد را نمی‌دانند و متوجه نبودند تا شهادت بدهند و از آن طرف قرارداد منعقد شده اینها چگونه شهادت بدهند؟ به نظر می‌رسد که چهارچوب کلی قراردادها که در قانون مدنی آمده هم علمی‌تر و محکم‌تر است و لذا نیاییم با این اصلاح یا این نوع قانونگذاری که اینجا می‌خواهد انجام بشود ما آن تعاریف محکم را هم سستش بکنیم. لذا پیشنهاد حذفش را دارم.

متشکریم، مخالف صحبت می‌کند؟ بفرمایید.

آقای نادر قاضی‌پور مخالف هستند، بفرمایید.

بسم الله الرحمن الرحیم با عرض سلام و ادب محضر همکاران عزیز،‌ ملت بزرگ، رهبر فرزانه، نیروهای مقتدر نظام مقدس جمهوری اسلامی. همکار عزیزمان پیشنهاد حذف ماده (5) را دادند. گفتند در ماده قبل تعریف جامع داشته. جناب حاجی! در آن ماده نیامده از جمله شهادت شهود قابل اثبات است. در اینجا تکمیل کرده، شهود را آورده تا بتوانند با شهادت افراد ناظر در قرارداد این را عملی کنند. آقای لاریجانی! اسم این را لایحه تجارت نوشتند، ولی اسم این را باید عوض کنید. این قانون معاملات و پیمانکاری است، قانون تجارت نیست. در تمام بندهای این نحوه قرارداد طرفین، مشارکت را آورده. به نظر من حتماً باید اسم این را عوض کنیم،‌ چون این قانون معاملات و پیمانکاری است. لذا همکاران عزیز! ضمن عذرخواهی از همکار عزیزم آقای حاجی نماینده زحمتکش از آنجایی که این ماده نسبت به ماده قبلی کامل است و کلمه «شهادت شهود» را اضافه کرده است رأی ندهید‌ و بگذارید این رأی بیاورد. به عشق امام حسین،‌ یا حسین.

متشکریم،‌ موافق را بفرمایید.

جناب آقای سیدکاظم دلخوش موافق هستند، وقتشان را به جناب آقای کاتب دادند، بفرمایید.

بسم الله الرحمن الرحیم عرض ادب و سلام محضر همکاران عزیزم و با گرامیداشت یاد و نام شهیدان بزرگوار انقلاب اسلامی شهیدان رجایی و باهنر که در ایام هفته دولت هستیم محضر تمامی خدمتگزاران و خدومین به ملت بزرگ ایران اسلامی این هفته دولت را محضر دولت خدمتگزار و نمایندگان عزیز تبریک عرض می‌کنم. آنچه که در ماده (5) آمده است را همکاران عزیز دقت بکنند. «انعقاد قرارداد، ابراز اراده یا هر عمل دیگر مرتبط با قرارداد و اثبات آنها نیازمند هیچ تشریفات خاصی نیست». اینکه ما در یک قانونی در لایحه تجارت و همچنین قوانینی را که مربوط به انعقاد قراردادهای پیمانکاری و قراردادهای پروژه‌های عمرانی است که هیچ تشریفات خاصی نداشته باشد و این امور به هر وسیله از جمله شهادت شهود قابل اثبات است واقعاً یک منطق عقلانی و منطق عقلایی ندارد. من خواهشم از همکاران عزیز این است که علی‌ای‌حال اگرچه این قانون تجارت سال‌های سال طول کشیده تا امروز در دستور کار مجلس قرار بگیرد، اما چون از قوانین بسیار مهم و قوانینی است که دائم باید مورد استفاده ملت بزرگ ایران اسلامی قرار بگیرد باید دقت بکنیم قوانینی که تصویب می‌شود قوانینی باشد که هیچ مانعی نباشد و قابل تفسیر نباشد و مشکلاتی را برای جامعه ایجاد نکند. من از همکاران عزیز استدعا می‌کنم به این ماده رأی ندهند که به کمیسیون برگردد و کمیسیون آن را اصلاح کند. به جهت اینکه انعقاد قرارداد حتماً دارای تشریفات قانونی است،‌ نمی‌توانیم بگوییم که دارای هیچ‌گونه تشریفات خاص نیست. اگر دارای تشریفات قانونی نباشد که قرارداد منعقد نمی‌شود، حتی اگر منعقد باشد با استنادات همین قانون نیاز نیست که حتماً قوانین دیگری هم وجود داشته باشد. حتی ما بگوییم براساس همین قانون منعقد بشود در واقع لازم است که تشریفات قانونی داشته باشد. استدعایم از همکاران عزیز این است که در متن دقت بکنید و این پیشنهاد حذف را که برادر عزیزم جناب حاجی داده به کلیات رأی ندهید به کمیسیون برگردد و کمیسیون آن را اصلاح بکند.

متشکریم، نماینده دولت مخالف حذف است. آقای نوروزی! شما اینجا توضیح بدهید، این انعقاد قرارداد را که می‌گوید شامل همه قراردادها است. اینکه گفته تشریفات نمی‌خواهد و شهادت شهود باشد،‌ مثلاً ما قرارداد خرید ملک داریم، این فقط با شهود و قرارداد عادی امکان‌پذیر است؟ پس باید بگویید برای همه نمی‌توانیم این نسخه را بنویسیم، اینجا باید رفع ابهام بشود.

بسم الله الرحمن الرحیم «لاحول و لا قوه الا بالله العلی العظیم» سروران محترم به ویژه جناب آقایان حاجی و کاتب توجه بفرمایند! ما در حال بررسی لایحه تجارت هستیم نه قانون مدنی. لایحه تجارت اصلاً لوازم خودش را دارد و ما خواهش می‌کنیم به این لایحه که در حقیقت ده‌ها نفر از متخصصین این رشته در مرکز پژوهش‌ها و همچنین در مرکز تحقیقاتی قم و همچنین قضات محترم کار کرده‌اند عنایت ویژه بفرمایند. این لایحه تخصصی است، این نیست که ما بلافاصله بگوییم به کمیسیون برگردد. عنایت بفرمایید! قرارداد یا پیمان و یا کنترات به توافق دو اراده ضروری در جهت ایجاد یک اثر حقوقی را گفته‌اند. نگاه کنید! انعقاد قرارداد یعنی ابراز اراده یا هر عمل دیگر مرتبط با قرارداد و اثبات آنها نیازمند هیچ تشریفات خاصی نیست. اینکه بین من و دیگری انعقاد قرارداد شده است با نوشته، حتی صوت طرف و شهادت شهود ثابت می‌شود، این از جمله تمثیل است. یعنی ما می‌خواهیم بگوییم انعقاد قرارداد و پیمان بین دو نفر. اینجا بحث تعریف عقد نیست، اثبات است. برادرمان جناب آقای حاجی این مطلب را می‌گیرند می‌گویند تعریف عقد در آنجا کامل است، ما که تعریف عقد نکردیم. بحث اثبات انعقاد قرارداد است، می‌خواهیم بگوییم انعقاد قرارداد این نیست که فقط با قسم و شهادت ثابت بشود و فقط ندارد، چون در مباحث حقوقی دارد، می‌گویند این مورد فرضاً با بینه خاص اثبات می‌شود، این مورد با چهار نفر شهادت شهود، این با دو نفر، این با چهار نفری که مثلاً حتماً یک نفرش باید مرد باشد. حالا در اینجا دارد که انعقاد قرارداد یا ابراز هر عمل به هر طریقی ممکن است اثبات بشود، صوت طرف را می‌آورند می‌گویند ببینید خودش قرارداد بسته. دو یا یک نفر می‌آیند شهادت می‌دهند که ما حاضر بودیم اینها قرارداد بستند. بحث انعقاد قرارداد است و این بحث انعقاد قرارداد در حوزه حقوق در همه‌جا مطرح شده. بنابراین یک کسی ممکن است یک قولنامه‌ای، یک سندی و یک تعهد محضری ابراز بکند، من‌جمله می‌خواهیم بگوییم که اینجا با شهادت شهود هم قابل اثبات است. بنابراین سروران محترم عنایت بفرمایید! حتی نسبت به بحث بعدی هم که برادرمان جناب آقای حاجی یک مطلبی اضافه کردند من می‌خواهم بگویم که به این مسأله توجه بفرمایید که این مباحث حقوقی و فنی نسبت به تجارت، قانون تجارت یک اُسّ و اساسی هست. در نظام حقوقی بین‌المللی و نظام حقوقی اسلامی ایران و دینی ایران که بر آن مبنا رویش کار شده و تمام سروران عزیز با طیب خاطر رأی بدهند و بدانند که زحمت‌های زیادی در این زمینه بوده، ماه‌ها متخصصینی از قم،‌ مرکز پژوهش‌ها،‌ دادگاه‌ها و اساتید دانشگاه نشستند کار کردند و این حاصل کار است. من خواهش می‌کنم شک نداشته باشید و به این حذف رأی ندهید.

متشکریم. حضار 216 نفر،‌ پیشنهاد حذف ماده (5) است. نمایندگان محترم لطفاً رأی خودتان را اعلام بفرمایید. دوستان در رأی‌گیری مشارکت بفرمایید. دولت و کمیسیون مخالف هستند. پایان رأی‌گیری را اعلام می‌کنم، تصویب نشد. پیشنهادی دیگری است؟

آقای دکتر!‌ پیشنهادی دیگری نیست.

یک نکته‌ای اینجا است. آقای نوروزی! رفع ابهامی دادند، چون در اینجا وقتی می‌گویند «انعقاد قرارداد» هرگونه قراردادی است، از خرید جزء گرفته تا ملک یا امور دیگر. آن‌وقت آنجا نوشتند «بدون هیچ تشریفاتی» و از جمله شهادت شهود در مورد خرید و فروش ملک یا برخی امور دیگر که ثبت در دفاتر نیاز دارد آنجا باید یک استثنائی قائل بشوید. راجع به یک موضوعی که رفع ابهام است دارد بحث می‌کند. حالا پیشنهادی آمده بود که بگوییم اگر مواردی که طبق مقررات کشور نیازمند تشریفات خاص و ثبت در دفاتر رسمی است، ذکر کنیم و این را اضافه کنیم که ابهامی وجود نداشته باشد. مخالف که نیستید؟ نظر شما این است که نیازی نیست؟ پس پیشنهادی نداریم. اخطار دارند، بفرمایید.

آقای محمدمهدی مفتح اخطار دارند، بفرمایید.

بسم الله الرحمن الرحیم آقای دکتر لاریجانی!‌ من این مطلب را جلسه قبل هم عرض کردم، آقای مصری جلسه را اداره می‌فرمودند. من تذکر هم علاوه بر اخطار نوشتم. آقای دکتر! تبصره (2) ماده (199) آیین‌نامه داخلی است. اعلام می‌کند که شورای نگهبان نمی‌تواند پس از گذشت مهلت‌های مقرر و رفع ایراد در نوبت اول مجدداً مغایرت موارد دیگری را که مربوط به اصلاحیه نمی‌باشد بعد از گذشت مدت قانونی مجلس اعلام نماید، مگر در رابطه با انطباق با موازین شرعی. الان این لایحه‌ای که ما داریم بررسی می‌‌‌کنیم شورای محترم نگهبان دو بار رفته و برگشته. طبق اصل (85) قانون اساسی ما تصویب کرده بودیم شورای نگهبان ایراد گرفتند. یعنی یک‌بار ایراد گرفتند گفتند مغایر با اصل (85) دارد. الان ما داریم با همان شماره ثبت اولیه وارد جزئیات می‌شویم که شورای نگهبان رویش ایراد گرفته.

ایراد شورای نگهبان اصل (85) بوده.

بله، منظورم این است یک ایراد گرفته. طبق این ماده آیین‌نامه شورای نگهبان ایراد دیگر قانون اساسی به مصوبات ما نمی‌تواند بگیرد. (رئیس ـ نمی‌تواند بگیرد) بنابراین الان ما شرایطی را فراهم آوردیم که یک اصل قانون اساسی که ایراد شورای نگهبان روی مسائل قانون اساسی است به مصوبات ما معطل می‌ماند، قابل اعمال نیست.

جناب آقای مفتح ببینید! شورای نگهبان در زمان خودش گفت این مخالف اصل (85) است، این را مجلس باید تصمیم بگیرد نه اینکه به کمیسیون بدهیم. ما اینجا آمدیم برای رفع ایراد شورای نگهبان از تصمیم قبلی‌مان برگشتیم. گفتیم اصل (85) به کمیسیون نمی‌توانیم بدهیم، یعنی دیگر به صورت آزمایشی نخواهد بود. الان داریم بررسی می‌کنیم.

آقای دکتر! به ایراد من عنایت بفرمایید! این فرمایش حضرت‌عالی درست است، من دقیقاً همین مطلب را دارم عرض می‌کنم. این مصوبه به شورای نگهبان می‌رود، شورای نگهبان دومرتبه می‌خواهد بررسی بکند. ایراد دیگر قانون اساسی نمی‌تواند بگیرد، چون یک‌بار ایراد قانون اساسی به این مصوبه با این شماره طرح گرفته. پیشنهاد من که جلسه قبل هم عرض کردم این بود؛ این باید در قالب یک شماره طرح جدید می‌آمد، نه این شماره طرحی که قبلاً شورای نگهبان رفته. شورای نگهبان یک‌بار ایراد قانون اساسی گرفته الان ما داریم با همان شماره وارد جزئیات می‌شویم.

شورای نگهبان ایراد کلی گرفت، حالا جزئیاتش را می‌توانیم بحث کنیم.

طبق تبصره (2) ماده (199) دیگر نمی‌تواند نسبت به مغایرت‌های با قانون اساسی ایراد بگیرد، موارد شرعی را می‌تواند.

حالا من یک مطالعه‌ای می‌کنم، متشکرم. اخطار راجع به همین ماده است؟ بفرمایید.

جناب آقای علیرضا سلیمی بفرمایید.

بسم الله الرحمن الرحیم آقای رئیس! جناب‌عالی هم یک اشاره‌ای کردید، ببینید! انعقاد قرارداد جزء موضوعات است. من خواهش می‌کنم دوستان کمیسیون حقوقی هم توجه کنند. موضوعات اثباتش با بینه است، بینه یا شهادت شهود به تنهایی است، یا شهادت شهود به اضافه یمین است. اینجا به صورت کلی گفتند که به هر وسیله. این قطعاً مغایر اصل (4) قانون اساسی است. باید توضیح بدهند منظورشان از هر وسیله چیست؟ یعنی وقتی در ماده (5) اینطور نوشته شده که «انعقاد قرارداد، ابراز اراده یا هر عمل دیگر مرتبط با قرارداد و اثبات». اثبات موضوعات نیاز به بینه دارد، اینجا گفته نیاز به هیچ تشریفاتی نیست، به هر وسیله از جمله شهادت شهود، قطعاً مغایر اصل (4) و خلاف شرع است، مگر اینکه توضیحات داده بشود منظورشان از این «هر وسیله» همان عقودی است که در چهارچوب شرع به آن اشاره شده. حالا یا شهادت شهود و یا شهادت شهود به اضافه بینه یا موارد دیگر است. من نمی‌دانم منظور آقایان چیست.

این همان متن قرارداد است.

آقای رئیس! جزء موضوعات است.

بینه جزء همان است، حالا آنقدر به نظر من اخطارتان روشن نیست. حضار 214 نفر، اصل ماده (5) را به رأی می‌گذاریم. نمایندگان محترم لطفاً رأی خودتان را اعلام بفرمایید. دولت و کمیسیون موافق هستند. اتاق بازرگانی را هم دعوت کردید، حضور دارند؟ اگر مواردی خواستند اظهار نظر بکنید شما هم می‌توانید اظهار نظر کنید. هنوز (55) نفر رأی ندادند. دوستان در رأی‌گیری مشارکت بفرمایید. پایان رأی‌گیری را اعلام می‌کنم، تصویب شد. ماده (6) را بفرمایید.

«ماده 6 ـ قرارداد ممکن است دوتعهدی یا تک‌تعهدی باشد. قرارداد دوتعهدی قراردادی است که به موجب آن طرفین تعهدات متقابلی را به نفع یکدیگر به عهده می‌گیرند و قرارداد تک‌تعهدی قراردادی است که به موجب آن یک طرف در مقابل طرف دیگر تعهدی را به عهده می‌گیرد، بدون آن که متعهدله تعهد متقابلی را به نفع متعهد به عهده گرفته باشد». آقای حاجی مطرح می‌فرمایید؟ فرمودند به جای «یا شخص ثالث» بعد از کلمه «متعهد» الحاق بشود. بفرمایید.

بسم الله الرحمن الرحیم آقای رئیس و همکاران عزیز ببینید! اینجا آمده تعریف قراردادهای تک‌تعهدی و دوتعهدی را دارد. حالا اگر فرد ثالثی در این قرادادها نفعی داشت آن چه باید بکند؟ یعنی ما تکلیف فرد سوم یا شخص ثالث را در این‌جا تعیین نکردیم. لذا پیشنهادی که بنده دارم این است که بعد از کلمه «به نفع متعهد» در سطر سوم «شخص ثالث» هم اضافه بشود، هرچند که به نظر می‌رسد باز این ماده، ماده جامع و مانعی نشود و به نظر می‌رسد باید به کمیسیون برگردد و کامل‌تر بشود.

آقای حاجی! اینجا شخص ثالث مفهوم ندارد. می‌گوید یا دوتعهدی یا تک‌تعهدی است، یا طرفین تعهد به هم دارند.

عرض کردم. ببینید! حالا اگر سه‌تعهدی بود چه؟

آن بحث دیگری است.

نیامده، این ناقص است، یعنی ما قانونی که تصویب می‌کنیم باید جامع باشد. الان این جامع نیست، اگر یک قرارداد سه طرف داشت چه؟

قرارداد دو طرف دارد، یک طرف می‌دهد و یک طرف می‌گیرد. می‌گوید اگر دو تا با هم متعهد باشند دوتعهدی است.

اگر شخص ثالثی مطرح بود چه؟

شخص ثالث یعنی چه؟

یعنی اینکه منفعتی را برای شخص دیگری متعهد بشوند.

اگر می‌خواهید یک توضیحی بدهید. اجازه بدهید ما یکی‌یکی حل کنیم. اصلاً یک توضیحی بدهید که این بحث آقای حاجی قابل طرح هست یا نه.

بسم الله الرحمن الرحیم سروران محترم توجه بفرمایید! اینجا بحث سر این است که وقتی دو طرف هستند، اولاً اینجا اصلاً بحث ملک نیست، چون در ماده (1) دارد کلیه قراردادها (رئیس ـ حالا ایراد آقای حاجی را بفرمایید) بنده به عنوان یک صاحب‌ حرفه با شخصی قرارداد می‌بندم برای خرید شیء یا این برای من کاری را انجام بدهد، طرف ثالث اینجا چیست؟ انعقاد قرارداد یا مثلاً دو به دو است، یا بین من با شخص دیگر یا دو نفر با دو نفر دیگر است،‌ شخص ثالث اینجا معنایی ندارد. من نمی‌دانم ایشان از کجا گفتند. (ابطحی ـ ایقاع یا عقد چه وضعی دارد؟) ایقاع یک‌طرفه است، (ابطحی ـ چرا لقمه را دور سر می‌گردانید؟) اجازه بدهید! وقتی ما بین دو نفر می‌گوییم یعنی ایجاب را قبول دارد. تخصصاً اصلاً بحث هبه و آنهایی که هست خارج است، اصلاً نیست.

حالا آقای حاجی! نظرتان را ادامه می‌‌دهید؟

خواهش می‌کنم آقای حاجی مطرح نفرمایند، چون اینجا انعقاد قرارداد معلوم است.

نظرتان قانع‌کننده نبود، مخالف را بفرمایید.

در سامانه ثبت نشده، (کاتب ـ جزئیات ثبت نمی‌شود) آقای دکتر! سامانه ایراد دارد.

این را بفرمایید که بیایند درست کنند، سامانه مشکل پیدا کرده. حالا یک نفر موافق و یک نفر مخالف صحبت کنند.

آقای قاضی‌پور مخالف هستند، بفرمایید.

بسم الله الرحمن الرحیم با عرض سلام مجدد، همکاران عزیز! در ماده (6) آقای لاریجانی هم فرمودند ما قرارداد دونفره داریم، قراردادی که دو نفر با هم تعهد می‌کنند. شخص ثالث که نیست، سه و چهارجانبه نیست. خود ماده اینجا نوشته قرارداد ممکن است دوتعهدی یا تک‌تعهدی باشد، یعنی موضوع کاملاً آشکار و روشن است. اگر ما شخص ثالثی را هم بیاوریم دیگر این قراردادها و تعهدات چندجانبه می‌شوند. لذا برای نمونه شفاف نوشته قرارداد تعهدات دوجانبه و یا یک‌طرفه است. من از آقای حاجی همکار ارجمند عذرخواهی می‌کنم که مخالف ایشان صحبت می‌کنم، ولی از آنجایی که اینجا شفاف نوشته شده و دقیق نوشته یا دوتعهدی و یا تک‌تعهدی است دیگر شخص ثالث و اینها را به میان نیاوریم. به عشق امام حسین، یا حسین.

موافق را بفرمایید.

جناب آقای لاهوتی موافق هستند، بفرمایید.

بسم الله الرحمن الرحیم برادر خوب ما جناب آقای قاضی‌پور فرمودند که اینجا آمده انعقاد قرارداد دوتعهدی یا تک‌تعهدی باشد،‌ اما برادر خوب ما جناب آقای حاجی هم بحث شخص ثالث را مطرح کردند این پیشگیری از خیلی ابهامات است. الان ما قانونگذاری می‌کنیم، خیلی از نکات را در قانونگذاری درج نمی‌کنیم، من هم مثل آقای قاضی‌پور فکر می‌کنم، کاملاً درست است. این عبارتی که عنوان شده عبارتی است که الان این مفهوم را برای بنده و جناب‌عالی کامل می‌کند، اما همین الان بنده و جناب‌عالی یک عده در مجلس هستیم که اختلاف نظر داریم، فردا همین موضوع در یک مرجع قضائی می‌رود و قاضی می‌خواهد رأی بدهد و تفسیرهای متفاوتی از آن می‌شود. به نظر من پیشنهاد جناب آقای حاجی پیشنهاد خوبی است و دوستان حمایت بکنند به جهت اینکه این ماده (6) را ان‌شا‌ءالله بتوانیم شفاف‌تر بکنیم.

متشکریم، دولت و اتاق بازرگانی مخالف هستند. کمیسیون بفرمایید.

بسم الله الرحمن الرحیم جناب آقای حاجی توجه بفرمایید! واژه «تعهد» به اقتضاء موضوعات اصلاً به معنای شرط التزام است و این در موضوعاتی مثل عقد ضمان، حواله و کفالت به کار می‌رود. شما منظورتان اگر تعهد به نفع ثالث است آن چیز دیگری است، ولی آنچه را که ما داریم قرارداد چیست این بحث تعریف قرارداد است، نه بحث تعهد به نفع شخص ثالث و معمولاً در حواله‌جات، کفالت و بحث ضمان مطرح می‌گردد. من خواهش می‌کنم عزیزان به این فرمایش همکار عزیزمان جناب آقای حاجی رأی ندهند.

متشکریم، حضار 220 نفر، پیشنهاد جناب آقای حاجی را به رأی می‌گذاریم. (ادیانی ـ رفع ابهام داریم) جناب آقای ادیانی! الان من راجع به پیشنهاد آقای حاجی باید رأی بگیرم، شما همینطور می‌فرمایید. نمایندگان محترم لطفاً رأی خودتان را اعلام بفرمایید. دولت، کمیسیون و اتاق بازرگانی مخالف هستند. دوستان در رأی‌گیری مشارکت بفرمایید. پایان رأی‌گیری را اعلام می‌کنم، تصویب نشد. پیشنهادی دیگری است؟

آقای دکتر! اصل ماده (6) را به رأی بگذارید.

آقای ادیانی! شما رفع ابهام دادید، رفع ابهام‌تان را بفرمایید.

بسم الله الرحمن الرحیم جناب آقای دکتر لاریجانی! از حوصله، صبر و دقتی که به خرج می‌دهید ممنونم. همکاران به ماده (6) عنایت کنند. آقای دکتر! چند ابهام اینجا وجود دارد، هم به لحاظ فقهی و هم از منظر قانون مدنی است، اگرچه ما داریم قانون تجارت می‌نویسیم. نکته اول اینکه این قرارداد آیا مترادف با عقد است، عقد به لحاظ شرعی است؟ (رئیس ـ دوتعهدی همان عقد است) الزاماً اینطور نیست. حالا من همین را عرض می‌کنم. این در تعریف بین عقد (رئیس ـ شامل عقد می‌شود) این کتاب ترمینولوژی حقوق است، با اینها نمی‌خواند. ما داریم جعل عنوان می‌کنیم با تفسیر شاذ و بعضاً جدید. دوستان حقوقی، قضات محترم و عزیزان اتاق بازرگانی و نماینده دولت تشریف دارند، روی این واژگان ما حساس باشیم، چون حق‌الناس است.

حالا پیشنهاد شما چیست؟

در ماده (6) قرارداد به مفهوم عقد شرعی نیامده، تعریفی هم که سخنگوی محترم در بحث تعهد دادند هم مغایر با تعریف حقوقی موجود و قطعی است. (رئیس ـ حالا رفع‌ ابهام‌تان چیست؟) عرض می‌کنم، هم کلمه «قرارداد» آنجایی که بیان می‌کند قرارداد ممکن است دوتعهدی یا تک‌تعهدی باشد، بعد عبارت این است که «قرارداد دوتعهدی قراردادی است که به موجب آن طرفین تعهدات متقابلی را». این تعهد متقابل تعهد عهدی ـ تملیکی است؟ بعد تعریفی که ما در تعهد داریم من این متن را می‌خوانم تشخیص با شما است. (رئیس ـ شامل اینها می‌شود، دوتعهدی است) نمی‌شود، ببینید! وقتی ما قرارداد را مترادف بیع بگیریم یک مفهوم دارد. ما در قانون مدنی در بحث قرارداد در ماده (رئیس ـ همه‌اش بیع نیست) (183) یک تعریفی داریم.

جناب آقای ادیانی! اعم از بیع است، بیع هم هست.

ابهام دارد، این باید تصریح بشود.

به نظر من ابهامی ندارد.

بعد اینجا تعهد می‌گوید، من عین متن تعریف تعهد را می‌خوانم. «تعهد عبارت است از یک رابطه حقوقی که به موجب آن شخص یا اشخاص معین نظر به اقتضاء‌ عقد یا شبه‌عقد یا جرم یا شبه‌جرم و یا به حکم قانون ملزم به دادن چیزی یا مکلف به فعل یا ترک عمل معینی است». اینجا اصلاً نیامده، نه در مفهوم تعهد آمده و نیاز به رفع ابهام دارد و نه در مفهوم قرارداد آمده.

به نظر من خیلی روشن نیست که احتیاج به رفع ابهام داشته باشد، مطلب گویا است. حضار 217 نفر، اصل ماده (6) را به رأی می‌گذاریم. نمایندگان محترم لطفاً رأی خودتان را اعلام بفرمایید. دولت و کمیسیون موافق و اتاق بازرگانی مخالف است. (52) نفر رأی ندادند. دوستان در رأی‌گیری مشارکت بیشتری بفرمایید. پایان رأی‌گیری را اعلام می‌کنم، تصویب شد. ماده (7) را بفرمایید.

ماده 7 ـ تعهد یک طرفه قراردادی است که به موجب آن یک طرف (متعهد) به دیگری (ذی‌نفع) در دوره زمانی مشخص حق انتخاب انعقاد قراردادی را می‌دهد که عناصر ضروری آن تعیین شده و فقط اراده ذی‌نفع برای تشکیل آن ابراز نشده است. لغو تعهد یک‌طرفه در دوره زمانی تعیین‌شده برای ذی‌نفع جهت اعمال حق مانع انعقاد قرارداد تعهدشده نیست. قرارداد با شخص ثالث آگاه به وجود تعهد یک‌طرفه که به سبب آن تعهد مذکور نقض شده است، باطل است. آقای رئیس! پیشنهادی نداریم، به رأی بگذارید.

حضار 217 نفر، اصل ماده (7) را به رأی می‌گذاریم. نمایندگان محترم لطفاً رأی خودتان را اعلام بفرمایید. دولت و کمیسیون موافق و اتاق بازرگانی مخالف است. دوستان در رأی‌گیری مشارکت بفرمایید. (65) نفر رأی ندادند. پایان رأی‌گیری را اعلام می‌کنم، تصویب شد. ماده (8) را بفرمایید.

ماده 8 ـ در تفسیر این قانون باید به ویژگی تجارتی آن و هدف قانون شامل ایجاد وحدت رویه در اعمال مقررات تجارتی توجه شود. آقای دکتر! اینجا هم پیشنهادی نداریم.

حضار 217 نفر، اصل ماده (8) را به رأی می‌گذاریم. نمایندگان محترم لطفاً رأی خودتان را اعلام بفرمایید. (محبی‌نیا ـ مرجع تفسیر فقط مجلس شورای اسلامی است. اینجا مبسوط است. براساس اصل 73 تفسیر بر عهده مجلس و دادرسان است و مغایر قانون است. مرجع تفسیر کجاست؟) مرجع تفسیر قانون باشد که مرجعش مجلس است، روشن است. دولت و کمیسیون موافق هستند. دوستان در رأی‌گیری مشارکت بیشتری بفرمایید. (64) نفر رأی نداده‌اند. پایان رأی‌گیری را اعلام می‌کنم، تصویب شد. ماده (9) را بفرمایید.

ماده 9 ـ در این قانون: «هویت» شامل نام، نام خانوادگی و شماره ملی برای اشخاص حقیقی و نام و شماره انحصاری برای اشخاص حقوقی است. «دادگاه» شامل هر دیوان داوری نیز می‌شود. «نوشته» شامل هر چیزی است که حاوی ثبت اطلاعات موجود در خود و قابل تکثیر به شکل ملموس باشد. آقای دکتر! این «ملموس» را بعضی از دوستان می‌گویند محسوس درست‌تر از ملموس است، حالا باید قابل حس کردن باشد تا لمس کردن. حالا پیشنهادی هم نداریم.

آقای نوروزی! این «ملموس» را که آوردید یعنی حتماً باید روی کاغذ باشد؟ شما نوشتید «شامل هر چیزی است که حاوی ثبت اطلاعات موجود در خود و قابل تکثیر به شکل ملموس باشد». این به صورت شیوه‌‌های الکترونیکی باشد ملموس نیست. ملموس خودش مفهوم دارد، یعنی قابل لمس باشد. مقصودتان این که نبوده؟ چون ممکن است اطلاعات روی سیستم کامپیوتری باشد، محسوس بنویسید، با توجه به شرایط تجاری امروز عبارت روشن‌تری بگویید، مثلاً «ملموس یا محسوس باشد». «محسوس» را هم اضافه کنید. حضار 215 نفر، ماده (9) را به رأی می‌گذاریم. پس «محسوس» هم باید اضافه بشود، تعریف کردند. نمایندگان محترم لطفاً رأی خودتان را اعلام بفرمایید. دوستان در رأی‌گیری مشارکت بفرمایید. پایان رأی‌گیری را اعلام می‌کنم، تصویب شد. ماده (10) را بفرمایید.

ماده 10 ـ کلیه اخطارهای مقررشده در مواد این قانون متناسب با وسایل ارتباطی در دسترس با توجه به اوضاع و احوال قابل انجام است. تبصره ـ مقصود از اخطار هر بیانیه، تقاضا، درخواست یا ابراز قصد دیگر است. آقای حاجی پیشنهاد دارند، آقای حاجی! کدام یکی از دو پیشنهادتان را مطرح می‌کنید؟

بسم الله الرحمن الرحیم سه تا است دو تایش را مطرح می‌کنم. اول، آن بحث اخطاریه‌ها را مطرح می‌کنم. همکاران دقت بفرمایید! به هر حال یک قانون بنیادی و مادر را داریم تصویب می‌کنیم. اینجا در ماده (10) آمده کلیه اخطارهای مقررشده، اخطاریه به معنای هشدار و جنبه قهری دارد و معنا و مفهوم آن محدود است. یعنی اگر احضاریه و دعوت به دادگاه بود نمی‌شود به عنوان اخطاریه آن را قبول کرد. به نظر می‌رسد که کمیسیون با توجه به تبصره‌‌ای که آورده هدفش همان ابلاغیه بوده که احتمالاً و سهواً کلمه «اخطاریه‌ها» را ذکر کرده. چرا که در همین تبصره عرض کردم می‌گوید «مقصود از اخطار هر بیانیه، تقاضا، درخواست یا ابراز قصد دیگر است». به نظر می‌رسد که معنی کلمه و واژه ابلاغیه از هر جهت؛ هم از لحاظ لغوی، هم از لحاظ اصطلاحی که در جامعه به کار برده می‌شود جامع‌تر باشد و از آنجایی که بالاخره ما داریم ریل‌گذاری می‌کنیم و خود همکاران هم مرتب این نکته را یادآور می‌شوند که قانونگذار باید حکیم باشد از این بابت به نظر می‌رسد که اگر واژه «ابلاغیه» به جای «اخطارهای» درج بشود جامع‌تر باشد.

متشکریم، مخالف را بفرمایید.

آقای سیدکاظم دلخوش مخالف هستند، بفرمایید.

بسم الله الرحمن الرحیم آقای دکتر ببینید! من فکر می‌کنم آقای حاجی به تبصره توجه نکردند. این اصلاً ابلاغ دادگاه نیست، در تبصره گفته «مقصود از اخطار هر بیانیه، تقاضا، درخواست یا ابراز قصد دیگر است». یعنی اصلاً ارتباطی به دادگاه ندارد. معامله یا بیانیه بین دو طرف است، این اصلاً کاملاً حل‌شده است. اگر به تبصره توجه بکنند به نظرم مشکل‌شان حل است.

متشکریم، موافق را بفرمایید.

آقای حبیب‌اله دهمرده موافق هستند، بفرمایید.

بسم الله الرحمن الرحیم و به نستعین همه مناسبت‌ها را گرامی می‌داریم. پیشنهاد‌ آقای حاجی پیشنهادی منطقی است. مطلبی که مطرح می‌کند درست است، باید روشن و مشخص باشد و مقداری و قسمتی از آن گنگ و مبهم است. بنابراین پیشنهاد آقای حاجی درست است.

متشکریم. حضار 214 نفر، پیشنهاد جناب حاجی را به رأی می‌گذاریم. نمایندگان محترم لطفاً رأی خودتان را اعلام بفرمایید. دولت و کمیسیون مخالف هستند. پایان رأی‌گیری را اعلام می‌کنم، تصویب نشد. پیشنهاد دیگری است؟

آقای حاجی! پیشنهاد بعدی‌تان را مطرح می‌کنید؟

بعدی را مطرح نمی‌کنم، الحاقی‌ام را مطرح می‌کنم.

آقای رئیس! پیشنهاد الحاقی است، ماده را به رأی بگذارید.

حضار 214 نفر، اصل ماده (10) را به رأی می‌گذاریم. نمایندگان محترم لطفاً رأی خودتان را اعلام بفرمایید. دولت و کمیسیون موافق هستند. دوستان در رأی‌گیری مشارکت بفرمایید. پایان رأی‌گیری را اعلام می‌کنم، تصویب شد. الحاقی به این ماده است؟

آقای رئیس! فرمودند که «در هر صورت اطلاعات فرد از مفاد اخطاریه باید اثبات گردد»، در انتهای تبصره می‌خواهید اضافه کنید؟

این دیگر الحاق نیست، شما اگر می‌خواستید باید همان موقع می‌گفتید.

این را تحت عنوان اصلاح باید می‌دادید. الحاق یعنی یک تبصره و یک حکم جدید اضافه بشود.

چیز اضافه‌ است، باید هویت مستقل داشته باشد، این اصلاح است. ماده (11) را بفرمایید.

ماده 11 ـ اخطار از زمان وصول به مخاطب قانوناً واجد اثر است. اطلاع شفاهی مخاطب، تحویل اخطار به محل فعالیت مخاطب یا نشانی پستی وی از مصادیق وصول اخطار است. تبصره ـ چنانچه یکی از طرفین بیش از یک محل فعالیت داشته باشد، تحویل اخطار به محلی که با توجه به اوضاع و احوال مسلم یا به موجب توافق طرفین قبل از انعقاد قرارداد، نزدیکترین ارتباط را با قرارداد یا اجرای آن داشته باشد از مصادیق وصول اخطار است. آقای رئیس! پیشنهادی نداریم. (قاضی‌پور ـ پیشنهاد داریم، طبق آیین‌نامه اسامی باید در آخر بیاید) آقای قاضی‌پور! باید چاپی باشد، اعاده‌شده است. آقای دکتر! چاپی نیست، آن خانم اشتباهاً به ایشان مراجعه می‌کنند تحت فشار می‌گذارند ثبت می‌کنند.

باید چاپی باشد، به ایشان توضیح بدهید. حضار 211 نفر، اصل ماده (11) را به رأی می‌گذاریم. نمایندگان محترم لطفاً رأی خودتان را اعلام بفرمایید. دوستان در رأی‌گیری مشارکت بفرمایید. پایان رأی‌گیری را اعلام می‌کنم، تصویب شد. ماده (12) را بفرمایید.

ماده 12 ـ طرفین مکلفند در مذاکرات مقدماتی، انعقاد و اجرای قرارداد، اصل حسن نیت و عمل منصفانه در تجارت را رعایت کنند. طرفین نمی‌توانند بر خلاف مفاد این ماده توافق کنند. آقای دکتر! باز هم پیشنهادی نداریم.

حضار 210 نفر، اصل ماده (12) را به رأی می‌گذاریم. نمایندگان محترم لطفاً رأی خودتان را اعلام بفرمایید. (محبی‌نیا ـ ماده به ماده باید پاک کنید) هر ماده را پاک بکنید که اخطارهایشان شنیده بشود. دوستان در رأی‌گیری مشارکت بفرمایید. پایان رأی‌گیری را اعلام می‌کنم، تصویب شد. ماده (13) را بفرمایید.

ماده 13 ـ رعایت حسن نیت به وسیله طرفین مفروض است، مگر آنکه خلاف آن اثبات شود. آقای دکتر! پیشنهادی نیست.

حضار 209 نفر، اصل ماده (13) را به رأی می‌گذاریم. نمایندگان محترم لطفاً رأی خودتان را اعلام بفرمایید. دوستان در رأی‌گیری مشارکت بفرمایید. پایان رأی‌گیری را اعلام می‌کنم، تصویب شد. ماده (14) را بفرمایید.

«ماده 14 ـ هیچ شخصی در مذاکرات مقدماتی، انعقاد و اجرای قرارداد نباید ناهماهنگ با تلقی‌ای» آقای دکتر! این کلمه «تلقی‌ای» احتمالاً «تصوری» درست‌تر است. ملاحظه بفرمایید. «که خود برای طرف دیگر ایجاد کرده است، عمل کند. اگر طرف مقابل با اعتماد متعارف به وضع ایجادشده اقداماتی را انجام دهد یا هزینه‌هایی را متحمل گردد، شخصی که وضع مذکور را ایجاد نموده، مسئول جبران خسارات واردشده است».

رفع ابهام داریم.

رفع ابهام‌تان را بنویسید بدهید. مواد (14)، (15) و (16)؟ الان ما در ماده (14) داریم بحث می‌کنیم. به نظر من ابهامی ندارد. پیشنهاد دیگری هست؟

آقای دکتر! پیشنهادی نیست.

حضار 211 نفر، اصل ماده (14) را به رأی می‌گذاریم. نمایندگان محترم لطفاً رأی خودتان را اعلام بفرمایید. دوستان در رأی‌گیری مشارکت بفرمایید. پایان رأی‌گیری را اعلام می‌کنم، تصویب شد. ماده (15) را بفرمایید.

ماده 15 ـ هر یک از طرفین مکلف است اطلاعاتی را که در جریان مذاکرات قراردادی به عنوان «اطلاعات محرمانه» از سوی طرف دیگر به او ارائه می‌شود حفظ نماید، ولو آنکه مذاکرات مذکور به انعقاد قرارداد منجر نشود. در صورت افشای اطلاعات مذکور یا استفاده از آنها برای مقاصد شخصی، متخلف مسئول جبران خسارات واردشده است. تعهد به عدم افشای اطلاعات مذکور، در صورت انعقاد قرارداد تا پایان آن و در صورت عدم انعقاد قرارداد دو سال از تاریخ مذاکرات است، مگر این که به موجب توافق طرفین مدت دیگری مشخص شده باشد. در هر صورت، تکلیف حفظ اسرار تجارتی طرفین و عدم استفاده از آن محدود به مدتهای مذکور نیست. آقای رئیس! پیشنهادی نداریم.

ببینید! اینجا گفته شده «در صورت عدم انعقاد قرارداد دو سال از تاریخ مذاکرات است، مگر اینکه به موجب قانون طرفین مدت دیگری را مشخص کنند. در هر صورت تکلیف حفظ اسرار تجاری»، محدود به مهلت‌های مذکور نیست، یعنی اگر انعقاد قرارداد شد. این برای آن است. پیشنهادی نیست؟ (کاتب ـ تذکر داریم) تذکر در مورد همین ماده است؟ بفرمایید.

آقای کاتب! تذکر به ماده (15) برای شما ثبت نشده. آقایان: صباغیان و محبی‌نیا ثبت کردند. آقای سلیمی اخطار دارند و آقایان: صباغیان و محبی‌نیا هم تذکر دارند. آقای سلیمی بفرمایید.

بسم الله الرحمن الرحیم آقای رئیس! من اولاً یک تذکر بدهم. بالاخره این سامانه‌ تذکر و اخطار که اینجا تعریف شده برای اینکه اعمال بشود است. ببینید! در ماده (6) بنده محضر مبارک آمدم، بحث عقد و ایقاع بود، قرارداد یک‌طرفه و دوطرفه بود، دوطرفه عقد و یک‌طرفه ایقاع بود.

آن را گذشتیم، توضیح داده شد.

می‌دانم گذشتیم، آقای رئیس! بالاخره وقتی همان‌جا زمانش اجازه نمی‌فرمایید...

همین مطلب شما را آقای ابطحی گفتند، چیز جدیدی نبود.

عرضم این است که به صراحت مغایر شرع بود تصویب هم کردیم رفت. آقای دکتر ببینید! در مجالس گذشته قانون تجارت به دقت تصویب می‌شد. درست است حالا (331) ماده را باید با عجله تصویب بکنیم، من خواهش می‌کنم دقت بکنیم و سرعت نکنیم (رئیس ـ عجله‌ای نداریم) اما در این ماده هم این دو سال را بر چه مبنایی انتخاب شده؟ (رئیس ـ در صورت عدم انعقاد) من خواهشم این است که دقت بشود مبنای شرعی این چیست؟‌ مغایر اصل (4) است، مبنای شرعی (رئیس ـ آقای سلیمی! اخطارتان چیست؟) آقای رئیس!‌ این مغایر اصل چهارم است، خلاف شرع است. این دو سال را بر چه مبنایی انتخاب کردند؟

اینکه خلاف شرع نیست، روشن است،‌ اخطار وارد نیست.

جناب آقای صباغیان بفرمایید.

بسم الله الرحمن الرحیم خدمت نمایندگان محترم عرض سلام و ادب دارم. جناب آقای لاریجانی! من اول تذکر ماده (22) را دارم. نحوه ثبت‌نام اشکال دارد، دفعه قبل نوبت ما بود منتها متأسفانه یک نفر دیگر را اعلام کردند. من فکر می‌کنم آقای رنجبرزاده یک‌خرده در این زمینه توجه بیشتری بفرمایند که حق دیگران ضایع نشود. در ارتباط با این ماده هم همانطور که دوستان فرمودند اگر موضوعی محرمانه باشد چطور بعد از دو سال محرمانگی‌اش از بین می‌رود؟

نوشتند در صورت عدم انعقاد.

آقای دکتر! عدم انعقاد هم باشد که فرقی نمی‌کند، حالا تا دو سال آن اگر محرمانه است بعدش هم محرمانه است. احساس می‌شود که بندهای این ماده خیلی رویش کار نشده، واقعاً اگر کار شده به نوعی خیلی از موارد اشکال و ابهام دارد.

آقای دکتر! آقای محبی‌نیا را هم اجازه می‌فرمایید؟

آقای محبی‌نیا بفرمایید.

بسم الله الرحمن الرحیم آقای دکتر! ما یک اختلاف برداشتی از آیین‌نامه داریم که چندین ماه است مبتلابه آن هستیم و سرانجامی هم پیدا نمی‌کند. خواهش من این است که الان به این موضوع یک فرجامی ببخشید که وحدت رویه هم پیدا بکند. یعنی آقایان: پزشکیان و مصری و همچنین عزیزانی که آن بالا دبیر هستند، مخصوصاً جناب آقای قاضی‌زاده عزیز هم از این برداشت هیأت‌رئیسه تبعیت بفرمایند. ماده (149) تا (152) روند رسیدگی به کلیات و شور دوم را بیان می‌کند. آقای دکتر! التفات می‌فرمایید؟ ما آیین‌نامه را با عمد و آگاهی اصلاح کردیم که در صحن در موقع شور دوم قبل از ورود به ماده بتوانیم پیشنهاد حذف جزء و کل بدهیم. در مواقعی ما می‌آییم با اجازه مجلس بعضی از مواد را به کمیسیون برمی‌گردانیم، این در کمیسیون می‌رود شاید ماهیتش منقلب بشود، متن عوض بشود و موضوع دیگری به وجود بیاید. (قاضی‌زاده‌هاشمی ـ شور دوم هم باشد...) ظاهراً مثل اینکه تذکر را آقای قاضی‌‌زاده داده نه محبی‌نیا. (رئیس ـ راجع به همین بحث شما دارند صحبت می‌کنند) آقای دکتر! اجازه دفاع به متهم بفرمایید،‌ بعداً دادگاه وارد شور بشود. این مواد شاید آنجا تغییر ماهیت بدهد، در ماده‌ای از همین سیکلی که عرض کردم این است که اگر در شور دوم ماده به کمیسیون برود ماهیتش برگردد در کلیاتش هم مخالف و موافق باید صحبت بکند، نه تنها پیشنهادات را باید بدهند، حتی در کلیتش هم می‌شود بحث کرد. الان هم آقای مفتح آمدند حقی از ایشان ضایع شد، بنده یک پیشنهادی داشتم حقی از من ضایع شد و جناب آقای قاضی‌پور فکر می‌کنم آنجا پیشنهاد داده بودند. شکر خدا، خدا ایشان را دوست دارد ثبت شده بود، آن را گفتند به اشتباه ثبت شده. در هیچ‌جای آیین‌نامه نیامده که موادی که به کمیسیون ارجاع می‌شود پیشنهادات حذف در آنجا پذیرفته نمی‌شود، مسأله‌ عقلانی هم هست، جناب آقای نوروزی! شما هم کمک بفرمایید. وقتی که یک ماده‌ای به کمیسیون برگشت داده می‌شود آنجا شاید الحاق بپذیرد، حذف بشود، ماهیتش عوض بشود، این باید قابل بحث بشود. آقای دکتر! «والسلام علی من اتبع الهدی».

اینجا یک اختلاف نظری وجود دارد، (ابطحی ـ اخطار دارم) اجازه بدهید من پاسخ آقای محبی‌نیا را بدهم بعد جناب‌عالی بفرمایید. تصور این بود که ما بعد از ایراد شورای نگهبان که گفته شد شما این را آزمایشی نمی‌توانید، البته به نظر من وجهی نداشت، ولی به هر حال چون دیر شده بود این کار انجام شد. چون اینکه یک امری مثل این قانون را به دلیل اهمیتش ما در کمیسیون آزمایشی تشخیص بدهیم به تشخیص مجلس است، ولی حالا به هر حال شورای نگهبان این نظر را داد و مجلس پذیرفت. وقتی پذیرفت معنی‌اش این بود که ما آن پیشنهاد قبلی‌مان را سلب کردیم گفتیم بیاید در خود مجلس تصمیم‌گیری بشود. بنابراین به کمیسیون ارجاع دادیم که این را به این نحو بیاورد. کلیاتش را رأی گرفتیم و حالا وارد جزئیات شدیم. دو تا نظر هست؛ یک نظر این است که چون ما به کمیسیون ارجاع دادیم پس باید از بند (6) تبصره ماده (149) استفاده بشود و اگر دوشوری باشد فرمایش شما درست است. اجازه بدهید این را من امروز یک تأملی بکنم بعد خدمت شما در هیأت‌رئیسه عرض می‌کنم. (مفتح ـ تذکر داریم) (کاتب ـ تذکر داریم آقای رنجبرزاده) تذکر دارند. باید ببینیم وقتی که ما ارجاع به کمیسیون دادیم به خاطر نظر شورای نگهبان بود یا دوشوری کردیم، می‌بینم بعد خدمتتان عرض می‌کنم.

آقای سیدمحمدجواد ابطحی اخطار دارند، بفرمایید.

سلام علیکم و رحمه الله با تبریک روز مباهله و نزول آیه «هل اتی». آقای رئیس! من آنجا حضوری هم خدمتتان عرض کردم این نحوه قانون‌نویسی تنها (رئیس ـ اصل چندم قانون اساسی است؟) اصل (40) را می‌گویم. تمام مبانی حقوقی را به خطر می‌اندازد، تفسیر را باز می‌گذارد بعد هزار و یک مشکل هم برای کارشناسان حقوق، هم برای وکلا و هم برای قضات ایجاد می‌کند. ببینید! وقتی شما می‌گویید دادگاه شامل هر دیوان داوری است، در قانون اساسی تعریف دادگاه چیز دیگری است. من اصلاً نمی‌دانم این چیست، اما در مورد این مطلب ماده (15) آن آخر ماده می‌گوید «در هر صورت تکلیف حفظ اسرار تجارتی طرفین و عدم استفاده از آن محدود به مدت‌های مذکور نیست».

این یعنی اگر در قراردادشان ذکر کرده باشند.

نه، این قاعده آمره را آمده بحث کرده، به همین دلیل من می‌گویم قاعده لاضرر را در برمی‌گیرد. آقای رئیس ببینید! تا کی؟ ما دست افراد را داریم می‌بندیم، یعنی به دیگران ضرر می‌زنیم. می‌گوییم این خیلی نامحدود است، شما دقت کنید «در هر صورت تکلیف حفظ اسرار تجارتی محدود به مدت‌های مذکور نیست»، یعنی تا یوم یبعثون، اینکه نمی‌شود، این ضرر می‌زند. این خلاف اصل (40) است، حالا آقای نوروزی صحبت بکنند. من این شیوه قانون‌نویسی را اصلاً قبول ندارم.

بگذارید توضیح بدهند ببینیم چه بوده. آقای نوروزی! یک توضیحی بدهید، چون ایراد می‌گیرند. آن دو سال برای عدم انعقاد است، یعنی روشن است. اینجا اگر انعقاد پیدا کرد مقصودتان آن است که مطابق نص قرارداد حفظ بشود، آن را باید صریح‌تر بنویسید. مطلب آقای ابطحی این است که وقتی این را نمی‌نویسید معنی‌اش این است که هیچ‌وقت نمی‌توانند منتشرش کنند. اگر مقصودتان این بوده مطابق قرارداد (نوروزی ـ در فصل 2 آمده، ضبط می‌کنند، اسرار را می‌نویسند. براساس کنوانسیون‌های بین‌المللی این دو سال هم بر این اساس است) تذکر را بفرمایید.

جناب آقای کاتب تذکر دارند، بفرمایید.

بسم الله الرحمن الرحیم جناب آقای دکتر لاریجانی! من خواهش می‌کنم حضرت‌عالی برای اداره جلسه حتماً استناد به آیین‌نامه از اوجب واجبات است. همانطور که برادر عزیزم جناب آقای محبی‌نیا گفتند شما به تبصره (6) ماده (149) استناد کردید، اگر استناد به بند (6) ماده (149) می‌کنید اینجا می‌گوید «نسبت به آن دسته از موادی که مجدداً ارجاع می‌شود» نه کلیات. (رئیس ـ کلیات نیست،‌ همه مواد است) «آن دسته» آن دسته یعنی چه، یعنی همه مواد؟ آقای دکتر! نمی‌شود، (رئیس ـ ‌می‌شود) تفسیر را حداقل شما دقت بکنید. ما اینجا بند (6) را که آوردیم اگر ارجاعی می‌دهیم یعنی یک بند، دو و سه ماده، نه همه مواد. اینجا که کلیات ارجاع می‌شود به بند (1) ماده (149) برمی‌گردد. یعنی نماینده مجلس، آقای قاضی‌پور وقتی که پیشنهاد حذف داده و ثبت شده و شما اجازه نمی‌دهید حقش تضییع می‌شود. نکته دوم، اگر ارجاعی بود باید (12) ساعت فرصت به پیشنهاددهنده می‌دادید، اما وقتی که شما آمدید در زمانی که کمیسیون تصویب کرد (10) روز اجازه دادید پیشنهاد بدهند یعنی چه؟ یعنی اینکه برگشت به کمیسیون است، نه ارجاع به کمیسیون.

این مطلبی است که آقای محبی‌نیا هم فرمودند، عرض کردم.

آقای دکتر! این بحث را آقای محبی‌نیا نگفتند. اتفاقاً ایشان به دقت گفتند که ماده (149) استنادش به استناد بند (1) است.

آقای محبی‌نیا همین مطلب شما را فرمودند، من هم عرض کردم.

این جمله را اضافه نکردند. آقای دکتر ببینید! یا شما به استناد بند (6) عمل کردید، یا با استناد به بند (1) عمل کردید. اگر به استناد بند (6) عمل کردید در زمان پیشنهادات هم (12) ساعت باید فرصت می‌دادید، نه اینکه در زمان پیشنهادات (10) روز فرصت دادید و در ماده (1) پیشنهاد حذف را از آن می‌گیرید. این شیوه مدیریت دوگانه واقعاً قابل نقد است. آقای دکتر! استدعا می‌کنم، شما قسم یاد کردید. این به این معنا نیست که آقای قاضی‌زاده هرطور که خودش تشخیص می‌دهد اینجا بیاید عمل بکند، حق نماینده است، امروز در بند بند این قبل از ورود به ماده پیشنهاد حذف بدهد.

آقای کاتب ببینید! این مطلبی است که آقای محبی‌نیا هم گفتند، دو طور برداشت شده. من هم عرض کردم، اگر دقت بیشتری بکنید چون زمان گذشته الان خاطرم نیست. الان بررسی کردند گفتند ما تمام مواد را ارجاع دادیم و (75) درصد رأی آورد، در عین حال من این را بررسی می‌کنم. (کاتب ـ آقای دکتر من یک خواهش دارم) عرضم را توجه بکنید، خواهش نفرمایید، ببینید! شما فرمودید این باید مطابق بند (1) باشد و آقای محبی‌نیا هم همین را گفتند، تصور من هم همین بود که ما جزئیات را ارجاع دادیم، ولی برداشتی که بوده می‌گویند آن جلسه اداره می‌شده ارجاع شده. من این را امروز بررسی می‌کنم و به شما عرض می‌کنم (کاتب ـ استدعا می‌کنم به یک جمله من دقت کنید) دیگر بحث نکنیم، گفتم روی بحث شما فکر می‌کنیم ببینیم کدام‌یکی بوده، متن مذاکرات آن جلسه را باید ببینم بعد به شما عرض می‌کنم که بقیه‌اش را چطور عمل می‌کنیم. فعلاً بحث ماده (15) تمام شد؟

آقای دکتر! سطر آخر به جای «در هر صورت» فرمودید «در صورت انعقاد قرارداد» بشود.

بله، علی‌القاعده مقصود این بوده.

چون در صورتی که قرارداد ایجاد نشود دو سال است، پس این باید «در صورت انعقاد» بشود. آقای دکتر! به رأی بگذارید.

حضار 208 نفر، ماده (15) را به رأی می‌گذاریم. نمایندگان محترم لطفاً رأی خودتان را اعلام بفرمایید. دوستان در رأی‌گیری مشارکت بفرمایید. (67) نفر رأی نداده‌اند، دوستانی که جلو تشریف دارند بفرمایند رأی بدهند. آقای نعمتی! حج شما مقبول است بفرمایید رأی هم بدهید. پایان رأی‌گیری را اعلام می‌کنم، تصویب شد. ماده (16) را بفرمایید.

ماده 16 ـ شروع مذاکره قراردادی و ادامه آن باید با هدف حصول توافق صورت گیرد و طرفین در طول مذاکرات مکلف هستند کلیه اطلاعاتی را که عرفاً برای اتخاذ یک تصمیم متعارف درخصوص انعقاد قرارداد لازم است به طرف مقابل ارائه نمایند. در غیر این‌صورت و نیز در صورتی که یکی از اطراف مذاکره به نحو غیرمتعارف، غیرموجه و یک‌جانبه مذاکرات را قطع نماید، مسئول خسارات و هزینه‌های تحمیل‌شده بر طرف مقابل است. تبصره ـ شروع مذاکره صرفاً با هدف بازداشتن طرف مقابل از مذاکره با دیگری، ورود به مذاکرات با هدف دستیابی به اسرار تجارتی و اطلاعات مالی طرف مقابل، شروع مذاکراتی که بی‌نتیجه بودن آن از ابتدا بر شخص شروع‌کننده معلوم است یا شروع مذاکره بدون اینکه مذاکره‌کننده اختیار توافق مورد نظر را داشته باشد، از مصادیق مذاکره بدون هدف حصول توافق محسوب می‌شود. آقای رئیس! به رأی بگذارید، پیشنهادی نیست.

حضار 209 نفر، ماده (16) و تبصره آن را به رأی می‌گذاریم. نمایندگان محترم لطفاً رأی خودتان را اعلام بفرمایید. دوستان در رأی‌گیری مشارکت بفرمایید. پایان رأی‌گیری را اعلام می‌کنم، تصویب شد. ماده (17) را بفرمایید.

ماده 17 ـ در کلیه قراردادهایی که موضوع آن اعطای نمایندگی است، نماینده نمی‌تواند خود را در وضعیتی قرار دهد که با اعطاءکننده نمایندگی دارای تعارض منافع شود، مگر آنکه این امر را قبلاً به وی اطلاع داده باشد. آقای رئیس! این را هم به رأی بگذارید.

حضار 209 نفر، ماده (17) را به رأی می‌گذاریم. نمایندگان محترم لطفاً رأی خودتان را اعلام بفرمایید. دوستان در رأی‌گیری مشارکت بفرمایید. پایان رأی‌گیری را اعلام می‌کنم، تصویب شد. ماده (18) را بفرمایید.

ماده 18 ـ چنانچه شخصی به هر طریق موجب شود که دیگری نماینده یا دارای اختیاراتی از جانـب او شناخته شود و اشخاص ثالث با اعتماد متعارف به وضع ایجادشده با او به مانند نماینده یا شخص واجد اختیار برخورد نمایند، اصیل نمی‌تواند در مقابل شخص ثالث به فقدان نمایندگی یا فقدان اختیـارات نماینـده اسـتناد کند. آقای رئیس! اینجا هم پیشنهادی نداریم.

حضار 209 نفر، ماده (18) را به رأی می‌گذاریم. (مفتح ـ تذکر داریم) چشم، الان تذکرتان را گوش می‌دهیم. نمایندگان محترم لطفاً رأی خودتان را اعلام بفرمایید. دوستان در رأی‌گیری مشارکت بفرمایید. پایان رأی‌گیری را اعلام می‌کنم، تصویب شد. تذکر را بفرمایید.

جناب آقای مفتح تذکر دارند، بفرمایید.

بسم الله الرحمن الرحیم جناب آقای دکتر لاریجانی عنایت بفرمایید! چون تذکر است حضرت‌عالی باید عنایت بفرمایید. الان ما داریم بررسی می‌کنیم و می‌فرمایید که آیا این ارجاع از شورای نگهبان است یا ارجاعی از صحن است و مبتنی بر این می‌خواهیم پیش برویم بدون اینکه تکلیف را روشن بفرمایید که چگونه است داریم مواد را پیش می‌رویم. مواد بسیار مهمی است، قانون مادر است، سال‌های سال و ده‌ها سال برای کشور این قانون باید ملاک عمل باشد. می‌فرمایید پیش برویم، مواد اول هم که مواد مهمی است و مرتب دارد پیش می‌رود بدون اینکه اجازه اظهارنظر داده شود. من آنجا رفتم پیشنهاد حذف دادم می‌گویند که هیأت‌رئیسه گفته پیشنهاد حذف قابل قبول نیست چون ارجاع شورای نگهبان است. آقای دکتر! الان آقای دهقانی هم عضو محترم شورای نگهبان اینجا تشریف دارند. ایشان این کار را اداره می‌کردند، من چندین جلسه در کمیسیون شرکت کردم، در کمیسیون به هیچ‌وجه اعاده شورای نگهبان مطرح نبود. چون اگر اعاده شورای نگهبان باشد شورای نگهبان گفته بود که اصل هشتاد و پنجی نیست، باید همان متن عیناً در صحن علنی بیاید ماده به ماده بررسی بشود. دانه دانه روی مواد در کمیسیون باید بحث می‌شد. بنابراین یک طرح جدید است، با یک بررسی جدید تمام مواد آیین‌نامه که طرح جدید را به نمایندگان اجازه می‌دهد طبق آیین‌نامه من جمله پیشنهاد حذف کل و جزء قابل اعمال است. ما هم پیشنهاد می‌دهیم آقایان اجازه طرح نمی‌دهند، حضرت‌عالی هم می‌فرمایید بعداً بررسی می‌کنیم. مواد دارد به همین ترتیب به سرعت پیش می‌رود. آقای دکتر! کی می‌خواهید بررسی بفرمایید؟ اگر صلاح می‌دانید الان تعیین تکلیف بفرمایید. اگر واقعاً اعاده از شورای نگهبان است باید عیناً آنچه که به شورای نگهبان رفته بود همان مواد اینجا مطرح بشود، اصلاحی در کمیسیون نشده باشد، چون فقط به اصل (85) شورای نگهبان ایراد گرفته بود. اگر طرح جدید اعاده از صحن است موادی که ناظر بر بررسی اعاده از صحن است باید بر بررسی ما حاکم باشد. خواهش من این است که این را احاله به جلسه بعد بفرمایید حقوق ما دارد تضییع می‌شود، حالا حق ما مهم نیست، قانونی دارد تصویب می‌شود که فردا آن پختگی لازم را ایجاد نمی‌کند چون ورود و اظهارنظر نمایندگان دارد محدود می‌شود، عذرخواهی می‌کنم، هرطور شما صلاح می‌دانید.

فرمودید و من هم فرمایش شما و آقایان: کاتب و محبی‌نیا را گوش دادم در یک مسیر است. من الان گفتم متن را بیاورند، البته فکر می‌کنم جناب آقای پزشکیان که جلسه را اداره می‌کردند تسلط‌شان بیشتر بود، اگر وقت ایشان بود باید برای‌تان توضیح می‌‌دادند. (قاضی‌پور ـ دوشوری کنید) من دارم متن را می‌خوانم،‌ شما بگذارید متن را بخوانم ببینیم دوشوری یا چیز دیگری است، یک لحظه گوش بدهید. آقای پزشکیان که جلسه را اداره می‌کردند الان توضیحات مکتوبشان اینجا است، توضیح دادند که این از جلسه شورای نگهبان برگشته و بعد از نمایندگان در مورد اینکه خود متن را ما رأی‌گیری کنیم رأی گرفتیم و از صورت آزمایشی در آوردند. این را نمایندگان رأی دادند، بعد کلیات را بحث کردند،‌ کلیات رأی آورد و بعد عبارت ایشان این است که می‌گویند «مواد را به کمیسیون ارجاع می‌دهیم رسیدگی بیشتری انجام بگیرد و این اشکالاتی هم هست اگر نظراتی داشتند آنجا بررسی و تکمیل شود» و «حضار 220 نفر، نمایندگان رأی خودتان را برای ارجاع به کمیسیون بدهید» بنابراین ایشان رأی از مجلس برای ارجاع به کمیسیون گرفتند. بحثی که آقایان می‌کردند می‌گفتند به صورت متعارف دوشوری باشد، ایشان به کمیسیون ارجاع دادند. یعنی متن آماده است، ما می‌توانیم الان کلیات را رأی گرفتیم جزئیات را هم بررسی کنیم، ولی ایشان فرمودند چون ایراداتی وجود دارد مواد را ارجاع می‌دهیم. بنابراین با این لفظ به کمیسیون ارجاع شده، چون از مجلس رأی گرفتند. در عین حال ما باز هم بیشتر دقت می‌کنیم، چون متنش وجود دارد و ما باز هم یک بررسی مجددی می‌کنیم با حضور خود آقای پزشکیان که تسلط داشتند که چه بوده. متن مکتوب همین است که مطرح شد. حالا اجازه بدهید بحث را جلو برویم، چون الان اینجا بیشتر وقت ما را می‌گیرد، بگذارید ما با دقت بیشتری در هیأت‌رئیسه بررسی می‌کنیم. ماده بعدی را بفرمایید.

ماده 19 ـ عزل نماینده‌ای که نمایندگی او در دفتر ثبت تجارتی به ثبت رسیده ‌است باید ثبت و آگهی شود. در غیر این صورت، عزل در‌ مقابل شخص ثالث ناآگاه غیر قابل استناد است. اینجا هم پیشنهادی نداریم.

نماینده مرکز پژوهش‌ها آقای دکتر عالی‌پناه! شما هم بیایید یک توضیحی هم راجع به این ماده و هم بقیه مواد بدهید که یک‌قدری روشن‌تر بشود. هم ماده (19) را بفرمایید و هم سیر کاری که انجام شده را توضیح بدهید. یک لحظه اجازه بدهید، توضیح ایشان مهم است، استماع بفرمایید بعد تصمیم بگیرید.

متشکریم، حضار 207 نفر، ماده (19) را به رأی می‌گذاریم. نمایندگان محترم لطفاً رأی خودتان را اعلام بفرمایید. دوستان در رأی‌گیری مشارکت بفرمایید. (64) نفر رأی نداده‌اند. پایان رأی‌گیری را اعلام می‌کنم، تصویب شد.

متشکرم، ادامه دستور را بفرمایید.

آقای رئیس! ادامه دستور ماده (20) لایحه تجارت است که اگر اجازه بفرمایید قرائت کنم. «ماده 20 ـ اگر طرفین، تعیین برخی از مفاد قرارداد را به مذاکرات بعدی یا شخص ثالث موکول کرده باشند، این امر مانع از انعقاد قرارداد نیست. در این صورت، چنانچه طرفین بعداً در مورد مفاد مذکور به توافق نرسند یا شخص ثالث آن را تعیین نکند، قرارداد باطل نمی‌شود، مشروط بر این‌که معیار متعارفی برای تعیین آن مفاد وجود داشته باشد که در این صورت مفاد مذکور باید با توجه به آن معیار تعیین شود». آقای رئیس! پیشنهادی نداریم، به رأی بگذارید.

حضار 198 نفر، نمایندگان محترم لطفاً رأی خودتان را راجع به ماده (20) اعلام بفرمایید. دولت و کمیسیون موافق هستند. هنوز (70) نفر رأی ندادند. دوستان در رأی‌گیری مشارکت بفرمایید. پایان رأی‌گیری را اعلام می‌کنم، تصویب شد.

«ماده 21 ـ طرفین می‌توانند توافق کنند مبلغ معامله به وسیله شخص ثالث یا براساس ضابطه‌ای معین تعیین شود. هرگاه تعیین مبلغ به شخص ثالث واگذار شده باشد، شخص مذکور باید در تعیین مبلغ به نحو متعارف عمل کند. چنانچه ثالث نخواهد یا نتواند مبلغ را تعیین کند، مبلغ مذکور به نحو متعارف تعیین می‌شود. چنانچه توافق شده باشد مبلغ معامله براساس ضابطه‌ای تعیین شود که دیگر وجود ندارد یا قابل دسترس نیست، نزدیکترین ضابطه معادل با ضابطه مورد توافق باید جایگزین شود». اینجا هم پیشنهادی نداریم.

حضار 197 نفر، نمایندگان محترم لطفاً رأی خودتان را راجع به اصل ماده (21) اعلام بفرمایید. دوستان در رأی‌گیری مشارکت بفرمایید. پایان رأی‌گیری را اعلام می‌کنم، تصویب شد.

«ماده 22 ـ در موارد زیر، شروط مندرج در قرارداد، چنانچه موجب عدم تعادل نامتعارف بین حقوق و تکالیف طرفین گردد، غیرمنصفانه محسوب می‌شود و زیان‌دیده می‌تواند خواهان ابطال شرط شود: 1 ـ شرط مندرج در قرارداد بین مصرف‌کننده و صاحب حرفه، چنانچه شرط به زیان مصرف‌کننده باشد. 2 ـ شرط مندرج در قراردادی که یکی از طرفین درخصوص موضوع آن دارای انحصار است، چنانچه شرط به زیان طرف دیگر باشد. 3 ـ شرط مندرج در قرارداد نمونه ارائه‌شده از سوی یکی از طرفین، چنانچه شرط به زیان طرف دیگر باشد. تبصره 1 ـ در احراز عدم تعادل نامتعارف بین حقوق و تکالیف طرفین باید به ماهیت و هدف قرارداد، اوضاع و احوال حاکم بر انعقاد قرارداد و سایر شروط آن قرارداد توجه شود. تبصره 2 ـ در مواردی که زیان‌دیده خواهان ابطال شرط است، اگر طرف مقابل قبول نماید که شرط مذکور تعدیل شود، دادگاه حکم به تعدیل شرط به نحو متعارف می‌دهد». آقای حاجی یک پیشنهاد در تبصره دارند، می‌گویند که «نامتعارف» باید «متعارف» بشود، بفرمایید.

بسم الله الرحمن الرحیم همکاران ببینید! در خود متن ماده (22) در همان صدرش یک واژه‌ای را دارد می‌گوید: «عدم تعادل نامتعارف». به نظر می‌رسد که این مفهوم قابل فهم درست نیست و بیان‌کننده اراده قانونگذار نمی‌تواند باشد و بعداً برداشت‌های متفاوتی از آن صورت خواهد گرفت. ببینید! یک واژه داریم به نام اینکه «عدم» خودش منفی می‌شود، واژه بعدی «تعادل نامتعارف» است. منفی در منفی مثبت می‌شود، از آنجایی که این مفاهیم قانونی باید برای همگان قابل فهم باشد به نظر می‌رسد که این مشکل در این واژه‌هایی که پشت سر هم قرار گرفته این حالت پیش می‌آید. لذا پیشنهاد بنده این است که یا به کمیسیون برگردد اصلاح بشود و یا این واژه‌ای که نامتعارف در دو جا آمده واژه متعارف به جای آن بنشیند که حداقل یک مقداری آن نامفهومی جمله را کاهش بدهد.

مخالف را بفرمایید.

خانم سیده‌حمیده زرآبادی مخالف هستند، بفرمایید.

آقای قاضی‌پور صحبت می‌کنند.

جناب آقای نادر قاضی‌پور بفرمایید.

بسم الله الرحمن الرحیم عرض ادب و سلام مجدد. آقا

متشکرم، موافق را بفرمایید.

جناب آقای سیدناصر موسوی‌لارگانی موافق هستند، ‌بفرمایید.

بسم الله الرحمن الرحیم ابتدا لازم می‌دانم هفته دولت را به دولتمردان تبریک عرض بکنم و یاد و خاطره شهیدان رجایی و باهنر این دو سرباز واقعی امام راحل و امام زمان (عجل‌الله تعالی فرجه الشریف) را گرامی می‌داریم. همانطور که پیشنهاددهنده محترم توضیح دادند، البته مخالف محترم جناب آقای قاضی‌پور هم که از نمایندگان بسیار فعال مجلس شورای اسلامی هستند و حقیقتاً وقت برای طرح‌ها و لوایح می‌گذارند مخالفت جدی نداشتند و پیشنهاددهنده محترم اشاره فرمودند برای اینکه ما ابهامی در قوانین نداشته باشیم و اینجا این واژه «نامتعارف» اصلاً گویا نیست و شاید با تغییر آن به «متعارف» ما بهتر بتوانیم این تبصره که حالا آقای قاضی‌پور هم اشاره داشتند که قانون به عنوان قانون تجارت است، ولی مباحث پیمانکاری را مطرح می‌کند و درخواست‌مان هم از جناب آقای دکتر پزشکیان این است که با وجود اینکه روزی که این قانون ارجاع به کمیسیون داده شده ایشان ریاست جلسه را به عهده داشتند در بررسی بعدازظهر جناب آقای دکتر لاریجانی قول دادند این را یک پیگیری جدی بکنند، چون مواردی است که حقیقتاً آنها باید حذف بشود تا قانون جامع‌تر و کامل‌تر باشد و وقتی بخواهد اجرا بشود مجریان این قانون در شک و تردید نباشند و با یک قانون قوی روبه‌رو باشند، چون قانون تجارت همانطور که اطلاع دارید و صبح هم بیان شد در چندین مجلس مطرح بوده و به نتیجه نرسیده. ان‌شا‌ءالله در مجلس دهم به نتیجه برسد، اما یک قانون قوی باشد که مشکل تجارت ما را ان‌شا‌ءالله حل بکند. لذا این حق را به نمایندگان بدهید که بتوانند پیشنهاد حذف بدهند، بتوانند اظهار نظر بکنند و مخالفت با بندهایی که هست بکنند. چون اگر دوشوری باشد با اینکه ارجاع به کمیسیون داده شده باشد یک مقدار متفاوت است که آن روز بحث دوشوری مطرح بود. لذا درخواست‌مان از جناب آقای پزشکیان این است که ان‌شا‌ءالله این موضوع را خودشان کمک بکنند حل بشود.

دولت مخالف است، کمیسیون بفرمایید.

بسم الله الرحمن الرحیم من به همکاران محترم به ویژه جناب آقای حاجی عزیز عرض می‌کنم آنچه که در این لایحه‌ای که کتاب اول آن تقدیم شده است در اینجا آمده دقت بفرمایند. کلمه به کلمه آن دقیق و حساب‌شده است. ببینید! ما یک چیز می‌خواهیم بگوییم، می‌خواهیم بگوییم «عدم تعادل نامتعارف»، اینکه این صفت دارد، نامتعارف صفتی برای عدم تعادل است، این منفی در منفی مثبت نیست. یعنی مبتدا و خبر نیست که بگوییم مثلاً این مثبت می‌شود، بلکه عدم تعادلی که نامتعارف است غیرمنصفانه است. عدم تعادل متعارف که منصفانه است، «عدم تعادل نامتعارف» غیرمنصفانه است. لذا کمیسیون مخالف است، عزیزان به پیشنهاد برادرمان جناب آقای حاجی رأی ندهند.

حضار 199 نفر، نمایندگان محترم لطفاً رأی خودتان را اعلام بفرمایید. دولت و کمیسیون مخالف هستند و اتاق بازرگانی موافق هست. دوستان در رأی‌گیری مشارکت بفرمایید. پایان رأی‌گیری را اعلام می‌کنم، تصویب نشد.

آقای دکتر! خود ماده (22) را به رأی بگذارید.

حضار 199 نفر، نمایندگان محترم لطفاً رأی خودتان را نسبت به اصل ماده اعلام بفرمایید. دوستان در رأی‌گیری مشارکت بفرمایید. (77) نفر در رأی‌گیری مشارکت نفرمودند. پایان رأی‌گیری را اعلام می‌کنم، تصویب شد.

آقای رئیس! در ماده (15) آن بند انتهایی «در هر صورت» صحیح است که اینجا قرائت را اصلاح می‌کنم.

میهمانان را بفرمایید.

کارکنان قراردادی کار معین آموزش و پرورش کل کشور که میهمان جناب آقای بهادری نماینده محترم ارومیه هستند که خدمت عزیزان خوش‌آمد عرض می‌کنیم.

یک دوفوریت داریم، بفرمایید.

یک دوفوریتی است که جمعی از همکاران ارائه کردند، حاج‌آقای ذوالنوری به عنوان نماینده متقاضیان دوفوریت در رابطه با اصلاح موادی از قانون آیین‌نامه داخلی مجلس شورای اسلامی هستند، بفرمایید. مرکز انفورماتیک! آن آخر دوفوریت را در کلیات ثبت بکنید. آقای ذوالنوری بفرمایید. جناب ذوالنور! عذر می‌خواهم، در صفحه دستور جلسات آخرین دستور دوفوریتی نوشته، مخالف و موافق به عنوان کلیات ثبت‌نام بکنند، بفرمایید.

آقای ذوالنوری! شما توضیحات‌تان را بفرمایید تا سیستم را درست کنند.

بسم الله الرحمن الرحیم توضیح برای کسی است که گوش کند، الان همه می‌گویند نیامده من چطور توضیح بدهم؟ آقای رئیس و همکاران عزیز! مستحضر هستید که مشروعیت ما نمایندگان به رأی مردم عزیز و شریف‌مان است و نکته مهم اینجا است که مردم باید بتوانند بر نماینده‌شان نظارت کنند و مطالبه‌گری از نماینده داشته باشند. نکته سوم اینکه مطالبه‌گری زمانی ممکن است که اطلاعات و اشراف نسبت به عملکرد نماینده وجود داشته باشد. الان مردم از حضور و غیاب، مأموریت و مرخصی، شرکت در رأی‌گیری یا عدم شرکت نماینده، کیفیت رأی که یک نماینده موافق، ممتنع یا مخالف رأی می‌‌دهد اطلاع ندارند، چون آیین‌نامه رأی را مخفی تلقی کرده مگر در موارد خاص، لذا این را باید تغییر داد. باید سامانه‌ای وجود داشته باشد که رسانه‌ها، موکلین ما، آحاد مردم بتوانند بر من نماینده نظارت کنند و متناسب با عملکرد بنده مطالبه‌گری کنند. بنابراین نماینده‌ای که رأی نمی‌دهد مردم بدانند. جناب آقای دکتر لاریجانی! آخرین محوری که همین دو دقیقه پیش رأی‌گیری شد.

یک لحظه اجازه بدهید! پیگیری کنید ببینید مشکل چیست، الان می‌آیند درست می‌کنند. بگذارید آقای ذوالنوری مطلب‌شان را بگویند، بفرمایید.

آقای دکتر لاریجانی! همین الان آخرین بند موضوع قبلی را فرمودید (60) نفر در رأی‌گیری شرکت نکردند. گاهی مواردی در مجلس مطرح می‌شود یک سال و بیشتر یک طرح و لایحه رویش کار شده به خاطر عدم شرکت یک نفر در رأی‌گیری نصاب لازم رأی را نمی‌آورد و آن زحمات باطل می‌شود. مردمی که ذی‌نفع هستند در این موارد باید بدانند که چه کسی مشارکت نکرد، چه کسی همراهی کرد یا نکرد و متناسب با آن مطالبه‌گری کنند و این اقدام باعث می‌شود که مجلس کارآمد بشود. نماینده الان در بحث نیست، وقتی شما اصرار می‌فرمایید که بیایید رأی بدهید به رأی شما نیاز داریم می‌دود می‌آید به بغل‌دستی‌اش می‌گوید «دو» یا «چهار»، مخالف یا موافق؟ روی مطلب کار نمی‌کنیم. لذا قانونی که تصویب می‌کنیم بی‌کیفیت و بی‌خاصیت است و محققانه و عالمانه نیست. همین باعث می‌شود که از کار مردم گره‌گشا نباشد، ولی اگر من نماینده رأی و رفتارم در معرض دید مردم و موکلین باشد گروه‌‌های مختلف ذی‌نفع مطالبه‌گری کنند در این صورت دقت، مطالعه و توجه می‌کنند و رأی محققانه و عالمانه و باکیفیت می‌دهند.

آقای ذوالنوری! یک لحظه اجازه بدهید.

همکاران! ثبت‌نام کنند، سیستم درست شده، الان ثبت‌نام بکنند.

اول ببینید بعد بفرمایید، آقای ذوالنوری بفرمایید.

در بند (8) دستورات کلی ثبت‌نام کنید.

اجازه می‌فرمایید که من از نو شروع کنم؟ چون کسی چیزی متوجه نشد.

متوجه شدند، متن هم پیش رویشان است، توضیح‌تان را بفرمایید.

عرض من خلاصه‌اش این است که اگر مردم بر رأی نماینده نظارت نداشته باشند نماینده شرکت و عدم شرکتش در رأی‌گیری برای مردم معلوم نباشد، رأی موافق، مخالف و ممتنعش مشخص نباشد دقت در رأی گاهی صورت نمی‌گیرد. لذا نتیجه و خروجی بی‌کیفیت می‌شود. اگر من نماینده که می‌خواهم موافق یا مخالف چیزی رأی بدهم بدانم که مردم از رأی من بااطلاع می‌شوند، در خیابان ذی‌نفعان جلوی من را می‌گیرند می‌گویند چرا موافق یا مخالف رأی می‌دهی؟ بنده دلایل توجیهی اگر دارم بیان می‌کنم اگر نه، در رأی بعدی دقت می‌کنم. لذا همکاران عزیز! تا زمانی که ما این نقیصه را برطرف نکردیم رأی را علنی و شفاف نکردیم سامانه‌ای وجود نداشته باشد که بر رأی ما نمایندگان نظارت کند اینجا خروجی مجلس کیفیت لازم را ندارد. دلیل دوفوریتی بودن این طرح همین است که اگر می‌خواهیم کار ما بی‌خاصیت و بی‌ثمر نباشد رفتار و رأی ما باید در معرض قضاوت موکلین‌مان که مشروعیت ما با آنها است قرار بگیرد تا دقت، توجه و حساسیت لازم را در موقع رأی‌گیری شرکت و عدم شرکت به خرج بدهیم. تابلوی مجلس (240) نفر نشان می‌دهد حاضر هستند، ولی (80)، (100) و (60) نفر در رأی‌گیری شرکت نمی‌کنند. گاهی این طرح و لایحه هزاران ساعت رویش کار شده به خاطر عدم توجه من نماینده آن زحمات بر باد می‌رود. پس ما قبل از اینکه به هر طرح و لایحه‌ای در مجلس بپردازیم باید این نقیصه را برطرف کنیم که اگر کار کم هم انجام دادیم باکیفیت باشد و خروجی داشته باشد. مردم بتوانند من نماینده را ارزیابی کنند، موکلین بتوانند تمیز و تشخیص بدهند که نماینده‌شان چهار سال در مجلس چکار کرده، بتوانند برای دور بعدی که می‌خواهند رأی بدهند نماینده‌شان را ارزیابی کنند، خروجی کار نماینده‌شان را بررسی کنند. الان گروه‌هایی که در یک موضوع ذی‌نفع‌اند اگر به نماینده‌ای مراجعه می‌کنند خواهش می‌کنند که از فلان طرح و لایحه یا حمایت بکنند یا حمایت نکنند، نماینده اگر به آنها قول می‌دهد که بله یا خیر آنها هیچ راهی ندارند که ارزیابی کنند نماینده به آنها راست گفته یا نگفته. لذا حتی اگر در یک موضوعی که نماینده رأی مخالف داشته چون آنها خبر ندارند از نماینده می‌آیند به خاطر رأی مثبت تشکر می‌کنند و حال آنکه موکل ما اینجا سرش کلاه رفته و فریب خورده. ما نماینده مردم هستیم، زمانی رأی ما مشروعیت دارد که موکل ما آن رأی ما را قبول داشته باشد. چطور می‌تواند نظر بدهد که قبول دارد یا ندارد؟ بداند که من نماینده به چه چیزی رأی داده‌ام، آیا آن موضوعی که برای مردم مهم است و در اولویت است در رفتار من نماینده هم آن دغدغه و اولویت رعایت شده یا نشده، اگر ما رأی به این موضوع ندهیم یک حقی را از مردم و موکلین سلب کردیم و اگر این موضوع تعیین تکلیف نشود در حقیقت کیفیت و خاصیت لازم را ندارد. لذا اگر مورد خاصی بود که شرایط اقتضاء می‌کند غیرعلنی باشد آن را با مکانیزمی که در این طرح تعریف شده ما می‌توانیم غیرعلنی کنیم. از اینکه به فوریت این طرح که خواست مردم است نمایندگان عزیز رأی می‌دهند بنده صمیمانه تشکر می‌کنم.

متشکریم، مخالف را بفرمایید.

جناب آقای شهروز برزگر مخالف هستند، بفرمایید.

بسم الله الرحمن الرحیم هفته دولت را به دولتمردان عزیز تبریک عرض می‌کنم، یاد و خاطره شهدای دولت را گرامی می‌داریم و همچنین برای دولت تدبیر و امید آرزوی توفیق داریم. من اهمیت اینکه این موضوع دوفوریتی باشد از طرف برادر ارجمندمان جناب آقای ذوالنوری را نشنیدم. دوستان عنایت داشته باشند که کمیسیون آیین‌نامه داخلی مجلس تنها کمیسیونی است که لایحه به آن ارسال نمی‌شود. عزیزان اگر اجازه بدهند که این دوفوریت مطرح نشود، به آن رأی ندهند و این طرح به صورت عادی به کمیسیون آیین‌نامه داخلی مجلس ارسال بشود و همکاران ما در کمیسیون آیین‌نامه داخلی مجلس با دقت هرچه بیشتر به آن برسند، این نکته اول. موضوع دوم، همکاران گرامی در نظر داشته باشند خود بنده جزء آن دسته از نماینده‌ها هستم که رأی خود را همواره آشکار، «دو، دو» یا «چهار، چهار» گفتم و مطرح می‌کنم. مطرح کردن اینکه به کدام طرح چه نماینده‌ای رأی مثبت یا منفی داده، در کف جامعه فردا به آن رأیی که داده باید پاسخگو باشد، چرا به آن رأی داد. یک گروه از او حمایت خواهند کرد که به این طرح و لایحه رأی داده و یک گروه هم مخالف خواهند بود که چرا به این رأی نداده. نماینده باید وقت بیشتری را در این خصوص صرف کند به اینکه چرا به فلان طرح و گروه رأی داد و به فلان طرح و گروه رأی نداد. اهمیت و موضوع امروز جامعه این نیست که مشخص بشود نماینده به کدامین طرح رأی نداده. نمایندگان عزیز و همکاران عزیز اینقدر وجدان کاری دارند که متوجه هستند به کدامین طرح‌ها و لایحه‌ها رأی بدهند وقتی که یک اهمیت موضوعی در مجلس مطرح می‌شود همه همکاران با دقت هرچه بیشتر آن طرح‌ها را مطالعه می‌کنند و در خود کمیسیون‌ها مطرح می‌شود. قبل از اینکه یک موضوعی در صحن علنی مجلس بیاید مطرح بشود این موضوع در کمیسیون‌ها و کمیته‌‌های تخصصی کمیسیون‌ها مطرح می‌شود و حتی اگر اهمیت موضوع وجود داشته باشد در خود فراکسیون‌ها و مجمع استانی و کارگروه‌های تخصصی مطرح می‌شود، آن‌وقت نماینده‌ها به سمت کارهای پوپولیستی می‌روند. آن‌وقت کارهای کارشناسی را از دست می‌دهند، تحلیل‌هایی که باید انجام بدهند را نمی‌توانند تحلیل کنند، وقت بیشتری باید بر سر این بگذارند که یک عده خاص هجمه‌ها و حملاتی به نماینده‌ها می‌آورند که چرا به فلان طرحی که ما مخالف بودیم شما موافقت کردید و یا اینکه یک عده‌ای خواهند گفت چرا شما به فلان طرحی که ما موافق بودیم رأی مخالف دادید. پس این در کار نمایندگی که یک اختیار تام نماینده درخصوص این دارد که چه رأیی بدهد و در عین حال به صورت مخفی است هرچند که باز تأکید می‌کنم همکاران گرامی و عزیز و دوستان خودشان شاهد هستند بنده از جمله نماینده‌هایی هستم که آراء خودم را آشکارا مطرح کردم، همیشه هم در رأی‌گیری شرکت کردم. اما در این مدت دیدم وقتی که من رأیم را مطرح می‌کنم یک گروهی می‌آیند مطرح می‌کنند شما چرا به این «چهار، چهار» گفتی و چرا «دو، دو» گفتی؟ خیلی وقت‌ها ما دیدیم نماینده‌‌های عزیز تعداد افرادی که «چهار، چهار» می‌گویند مثلاً مطرح می‌کنند و در صحن مطرح می‌شود این جزء آن طرح‌هایی است، البته به شوخی باید «چهار» بگوییم «دو» رأی بدهیم، یا مطرح می‌شود این جزء آن طرح‌هایی است که باید «دو» بگویم «چهار» رأی بدهیم. یعنی در واقع نماینده‌ها دوست ندارند آن رأیی که مطرح می‌شود، آن کارشناسی دقیق و آن درک مطلب صحیحی که در دل آنها است و می‌فهمند و متوجه می‌شوند را مطرح نمی‌کنند و در عین حال این کار باعث خواهد شد که زد و بندهایی در مجلس صورت خواهد گرفت، چون فردا رأی این نماینده علنی خواهد شد. من از دوستان خواهش می‌کنم که به دوفوریت این رأی ندهند و اجازه بدهند به صورت عادی در کمیسیون آیین‌نامه داخلی مطرح بشود، چون تنها کمیسیونی که در مجلس لایحه به آن فرستاده نمی‌شود کمیسیون آیین‌نامه داخلی مجلس است که دوستان ما در آنجا کار کارشناسی با دقت انجام بدهند بعد به صورت عادی به صحن علنی ارجاع داده بشود. آقای دکتر! سپاسگزارم.

خیلی ممنون،‌ موافق را بفرمایید.

موافق اول سیده‌فاطمه ذوالقدر هستند، بفرمایید.

بسم الله الرحمن الرحیم با عرض سلام و احترام خدمت ملت شریف ایران و همکاران گرامی و تبریک هفته دولت. طرحی که اینجا دادند برای دوفوریتی است. همکاران محترم ببینید! ما اینجا نیاز داریم که مشارکت و حضور فعال در طرح‌ها و لوایح داشته باشیم. ما سوگند خوردیم، سوگند خوردیم که کار و وظیفه اول‌مان حضور در صحن، رأی‌گیری و مشارکت است. اینجا هیچ تأکیدی هیچ‌جایی نیامده، همکار ما آقای برزگر گفتند اینجا کار پوپولیستی است و ممکن است مخالف و موافق باشد. اینجا هیچ‌جا نیامده من اگر بر این طرح موافق بودم این اعلام و شفاف‌سازی بشود، اینجا فقط گفته سامانه‌ای باشد که حضور و غیاب، مرخصی، آیا در این طرح من شرکت داشتم یا نه و بودم یا نبودم، فقط جهت شفاف‌سازی است، نه اینکه بیاید ببیند من موافق یا مخالف بودم اینها را مجلس باید رأی بدهد. اینها را منوط به مجلس کرده، اگر مجلس موافق باشد که رأی علنی باشد یا جایی مخفی باشد اینجا استثناء داده. باز نظر مجلس است و مجلس باید نظر بدهد. ولی به صورت کلی این دوفوریتی برای شفاف‌سازی است که واقعاً راه یافتن به مجلس فقط باید انجام وظیفه باشد، نه اینکه من نماینده مجلس باشم و سه، چهار تا کار بیرون از مجلس هم انجام بدهم. من اینجا روی صندلی باید مدافع حقوق مردم باشم، نظرم را بگویم. هر دفعه آقای رئیس می‌گویند (60)، (70) نفر در رأی‌گیری‌ها شرکت نکردند. این برای مجلس خوب نیست، ما در مجلس هستیم یا بیرون هستیم. اگر من مریض هستم آن کسی که به من رأی داده باید بداند من در این ساعت الان کجا هستم، من داخل هستم، مسافرت هستم، مریض هستم که حضور نداشتم. به خاطر همین این خیلی خوب است، افکار عمومی شفاف‌سازی می‌شود و مردم بدانند، الان می‌بینید مجلس چقدر دارد تخریب می‌شود. وقتی می‌گویند همه، فکر می‌کنند همه نماینده‌ها اینطور هستند. فکر می‌کنند همه نماینده‌ها دنبال این کارها هستند، نمی‌دانند نماینده‌هایی هستند که واقعاً برایشان حقوق مردم، احقاق حقوق‌شان، مشارکت فعالانه در طرح‌ها و لوایح مهم است. ما بتوانیم در این مدتی که در مجلس هستیم و سوگندی که خوردیم در طرح‌ها حضور فعال داشته باشیم، در کمیسیون‌هایمان که متأسفانه آنجا خیلی از ماها در کمیسیون حضور نداریم. آقای رئیس! اکثر مواقع کمیسیون‌ها به خاطر اینکه عدد نیست اصلاً رأی‌گیری استمزاجی می‌کنیم. اینها واقعاً درد است، ما اینها را باید به چه کسی بگوییم؟ و الان اینجا بهترین فرصت است که اینجا این دوفوریتی تصویب بشود که ما ببینیم چه کسانی در کمیسیون‌ها آمدند.

خانم ذوالقدر! شما راجع به فوریت صحبت کنید، الان بحث فوریت است.

خیلی از طرح‌ها و لوایح حتی در کمیسیون به خاطر اینکه عدد نداریم تصویب نمی‌شود و هیچ کاری نمی‌توانیم انجام بدهیم. این طرح می‌تواند کمک و تسریع بکند و هم شفاف‌سازی می‌شود و هم اینکه آخر مجلس هم هست و باعث شفاف‌سازی می‌شود. به دوفوریتش رأی موافق بدهید، سپاسگزارم.

متشکرم.

مخالف دوم جناب آقای مهرداد لاهوتی هستند، بفرمایید.

بسم الله الرحمن الرحیم همکاران محترم عنایت بفرمایند، ببینید! اولاً به نظر من این بحث دو بخش دارد، یک بخش پررنگش راجع به غیبت‌ها است و بخش دیگر هم در مورد آرایی است که توی صحن می‌دهند. من خودم با آن بخش دوم موافق هستم، اما این بخش اول در مورد غیبت‌ها هم که بیشتر روی همین بحث غیبت‌ها هم برادر خوب ما جناب آقای ذوالنوری و هم دوستان دیگر صحبت کردند، دوستان ببینید! من نمی‌دانم دوستان دنبال چه هستند؟ غیبت‌ها؛ الان در حال حاضر یک نماینده مجلس اگر (15) دقیقه غیبت داشته باشد همان روز در رادیو به صورت زنده به استحضار همه مردم ایران می‌رسانند. من نمی‌دانم دنبال چه هستیم؟ هر روز اسامی غایبین به صورت روزانه پخش می‌شود. شما دیدید که آقای امیرآبادی از رئیس مجلس هم نگذشت، حتی خود آقای دکتر لاریجانی هم اگر چند دقیقه دیر کرد اسم ایشان را اعلام کردند. بنابراین غیبت‌ها به صورت روزانه است. نکته دوم، دوستانی که این مسأله را مطرح کردند آیین‌نامه داخلی را مطالعه نکردند. ماده (86) را بروید مطالعه بکنید، ما چرا داریم وقت مجلس را می‌گیریم، مسائل اقتصادی مردم و مشکلات و گرفتاری‌های مردم را برویم حل بکنیم. ماده (86) می‌گوید: «نماینده‌ای که بیش از (100) ساعت متوالی یا (250) ساعت غیرمتوالی از اوقات رسمی مجلس و کمیسیون‌ها را بدون عذر موجه در یک سال غیبت نماید مستعفی شناخته خواهد شد». آقای وکیلی! دوستان ماده (86) را مطالعه نکردند، یک نماینده اگر (100) ساعت متوالی و (250) ساعت غیرمتوالی غیبت کرده باشد این نماینده اصلاً به خودی خود مستعفی و به خودی خود برکنار خواهد شد. شما دارید می‌گویید غیبت‌ها را اعلام بکنیم، غیبت‌ها را که هر روز دارند اعلام می‌کنند. من هم اعتقاد دارم، مگر قانونی ما روشن‌تر از این داریم، چرا وقت مجلس را می‌خواهیم بگیریم؟ این فوریت ندارد، فوریت ندارد، فوریت ندارد. بروید دنبال بحث اموال نامشروع که نیمه‌کاره مانده، برویم این را حل بکنیم. بروید دنبال شفاف‌سازی و ریشه‌کن کردن فساد در این مملکت، دنبال حل مشکلات اقتصادی بروید که امروز مردم دارند گرسنگی می‌کشند آنها را حل بکنیم. ما قانون داریم، مردم هر چهار سال نمایندگان خودشان را ارزیابی می‌کنند. این نماینده اگر تخلفی کرده باشد مطمئن باشید (60)،‌ (70)، (80) درصد نمایندگان حذف می‌شوند، مردم نمایندگان خودشان را زیر نظر دارند. پس دوستان! برای غیبت‌ها هم ما قانون داریم، الان شفاف و روشن هر روز غیبت‌ها اعلام می‌شود، در ماده (86) من عرض کردم. یک نماینده اگر غیبت کرد، من خدا را شاهد می‌گیرم بروید در پرونده کارگزینی من نگاه بکنید، من در سه دوره نمایندگی مجلس حتی به اندازه یک هفته مرخصی نرفتم، اما این حرف را دارم می‌زنم نه اینکه دفاع شخصی از خود من باشد. این جمله را گفتم که بدانید بروید پرونده من را نگاه کنید. من در سه دوره، اگر تازه آن هم همه مرخصی من معادل یک روز است، اگر در آن هم مرخصی داشتم همین تأخیرهای ساعتی بود که به مرخصی‌ها تأکیدی که آقای امیرآبادی دارند و ماهیانه اصلاح می‌شود آن به مرخصی روزانه بنده اضافه شده. نمایندگان رعایت می‌کنند و بعد هم در قانون کاملاً هم مشخص اسامی اعلام می‌شود و هم نماینده برکنار می‌شود. به نظر من یک التهاب بیخودی را در جامعه داریم ایجاد می‌کنیم و اولویت‌های دیگری که امروز ما در دستور کار این مجلس داریم. دوستان! پایان مجلس است، تمام شد، بروید به طرح‌ها و لوایحی که امروز اولویت دارد بپردازید که مشکلی از مردم را در جامعه حل بکنیم، نه این مسائلی را که ما به صورت شفاف است و قانون هم داریم و داریم اجرا می‌کنیم الکی وقت مجلس را بخواهیم بگیریم. دوستان به این دوفوریت رأی مخالف بدهند، متشکرم.

متشکرم، موافق بعدی را بفرمایید.

موافق دوم جناب آقای محمدمهدی مفتح است، بفرمایید.

بسم الله الرحمن الرحیم دوستان عنایت بفرمایید! الان دوفوریت این طرح مطرح است. در ماده (156) آیین‌نامه گفته شده است که اصل بر عادی بودن رسیدگی به طرح‌ها و لوایح است. بنابراین فوریت آنها باید مبین ضرورت و یا حالت استثنائی باشد. بعد برای یک‌فوریت و دوفوریت و سه فوریت مبنا را آیین‌نامه بیان کرده. در مورد دوفوریت گفته است که «ضرورت جلوگیری از وقوع خسارت احتمالی و فوت فرصت» یعنی ما در این زمانی که داریم دوفوریت را بررسی می‌کنیم تنها باید به موضوع فوریت بپردازیم. من این موضوع را هم آمدم خدمت آقای دکتر قاضی‌زاده توضیح دادم. اصل مطلب و طرح و یا یک موقعی لایحه مطرح شد بحث دیگری است، در زمان رسیدگی به فوریت طبق آیین‌نامه نباید وارد محتوا شد، بلکه باید دلایل فوریت را بیان کرد. ببینید! از محتوایی که الان مطرح است و دوستان گفتند من خیلی کوتاه عبور بکنم. اینکه از آرایی که نمایندگان می‌دهند و یا میزان حضور و غیاب‌شان البته در آرایی که محرمانه نیست، چون در برخی تصویب قوانین یا برخی آرایی که برای استیضاح یا رأی اعتماد می‌دهیم طبق آیین‌نامه آن آراء مخفی است و قابل اعلام نیست. اما در روال عادی بررسی گفته شده است که این آراء اعلام و بیان بشود. میزان حضور و غیاب افراد مشخص و بیان بشود. به نظر می‌رسد که این یک حرفی است که ضرورتش خیلی نیاز به استدلال ندارد. از نظر اینکه دوفوریت داشته باشد الان ما داریم به بحث انتخابات می‌رسیم. در حوزه‌‌‌های انتخابیه می‌خواهیم نسبت به کسانی که نمایندگان قبلی بودند و الان کاندیدای دوره بعد هستند اظهار نظر بشود. مردم ببینند که آیا اینها در مسائل و مذاکرات مجلس چه میزان حضور داشته‌اند، در کارهای مجلس و کمیسیون و بقیه موارد چه میزان حضور داشته‌اند، حضور و غیاب‌شان چگونه بوده است. جدیت‌شان در کار چگونه بوده است، انجام این وظیفه نمایندگی را که بسیار مسأله مهمی است و قانونگذاری است چگونه انجام داده‌اند. این یک وضعیتی است که هم در درازمدت برکات زیادی دارد و هم در این مدتی که ما الان داریم. به همین دلیل ایجاب می‌کند که طبق آیین‌نامه این به صورت دوفوریتی بررسی بشود. به نظر من هم اصل مطلب و هم فوریت رسیدگی کاملاً روشن و لازم است. دوستان هم اگر برخی ایرادات و اصلاحات جزئی دارند نگران نباشند، هم در کمیسیون و هم در صحن علنی قابل طرح است. این‌گونه نیست که ما آنچه را که آنجا الان رأی به دوفوریت دادیم همان انشائی که نوشته شده است همان تصویب بشود، مگر اینکه دوستان رأی بدهند. مگر اینکه آن مطلب درست نوشته شده باشد،‌ اما با اصل پیام این موضوعی که به دوفوریت گذاشته شده که شفافیت عملکرد نمایندگان است بنده کاملاً موافق هستم و فکر می‌کنم همانطور که حاج‌آقای ذوالنوری دارند می‌چرخانند و «چهار، چهار» می‌گویند دوستان رأی «چهار» بدهند.

حضار 212 نفر، نمایندگان محترم لطفاً رأی خودتان را اعلام بفرمایید. دوسوم رأی می‌خواهد. دوستان در رأی‌گیری مشارکت بفرمایید. پایان رأی‌گیری را اعلام می‌کنم، تصویب نشد. بدطوری هم تصویب نشد.

یک فوریتش را به رأی بگذارید.

(69) تا رأی آورده یک‌فوریتش هم به درد نمی‌خورد. میهمانان را بفرمایید.

بسم الله الرحمن الرحیم میهمانان جلسه امروز عبارتند از: ـ جمعی از اعضای حزب ندای ایرانیان که میهمان جناب آقای دکتر علی‌جانی‌زمانی نماینده محترم تهران، شمیرانات، ری، اسلامشهر و پردیس هستند. ـ جمعی از اعضای انجمن اسلامی نسل نو دانشگاه علوم‌پزشکی شهید صدوقی یزد که میهمان جناب آقای موسوی‌بیوکی نماینده محترم یزد هستند که به همه عزیزان خوش‌آمد عرض می‌کنیم.

سؤال ملی جناب آقای داریوش اسمعیلی نماینده محترم سروستان از وزیر محترم دادگستری درخصوص علت عدم برخورد سازمان تعزیرات حکومتی با گرانی‌های غیرعادی و سوءاستفاده برخی از افزایش قیمت‌ ارز اعلام وصول می‌شود. ـ سؤال ملی جناب آقای مهرداد لاهوتی نماینده محترم لنگرود از وزیر محترم دادگستری درخصوص اقدامات صورت‌گرفته درخصوص جزء (1) بند «پ» ماده (113) قانون برنامه ششم اعلام وصول می‌شود. ـ سؤال ملی آقایان: علی مطهری، الیاس حضرتی و مصطفی کواکبیان نمایندگان محترم تهران، شمیرانات، ری، اسلامشهر و پردیس از وزیر محترم دادگستری درخصوص علت مرگ علیرضا شیرمحمدعلی زندانی سیاسی در زندان فشافویه است که اعلام وصول می‌شود. ـ سؤال ملی جناب آقای سیدفرید موسوی نماینده محترم تهران، شمیرانات، ری، اسلامشهر و پردیس از وزیر محترم صنعت، معدن و تجارت درخصوص اقدامات آن وزارتخانه درخصوص تکالیف مندرج در بندهای (7) تا (11) مصوبه 1/3/96 هیأت محترم وزیران در جهت بهبود فضای کسب و کار کشور اعلام وصول می‌شود. ـ سؤال ملی جناب آقای رضا انصاری نماینده محترم داراب و زرین‌دشت از وزیر محترم صنعت، معدن و تجارت درخصوص عدم پایبندی شرکت خودروسازی سایپا به تعهدات پیش‌فروش اعلام وصول می‌شود. ـ سؤال ملی جناب آقای سیدناصر موسوی‌لارگانی نماینده محترم فلاورجان از وزیر محترم صنعت، معدن و تجارت درخصوص علت اصرار به استمرار حضور بازنشستگان در وزارت صنعت، معدن و تجارت و شرکت‌های زیرمجموعه بدین وسیله اعلام وصول می‌شود. ـ سؤال ملی جناب آقای امیر خجسته نماینده محترم همدان از وزیر محترم صنعت، معدن و تجارت درخصوص عدم مهار قیمت خودرو در کشور. ـ سؤال ملی سرکار خانم هاجر چنارانی نماینده محترم نیشابور و فیروزه از وزیر محترم صنعت، معدن و تجارت درخصوص برنامه آن وزارتخانه در جهت حمایت از قطعه‌سازان داخلی اعلام وصول می‌شود. ـ سؤال ملی جناب آقای امیر خجسته نماینده محترم همدان از وزیر محترم صنعت، معدن و تجارت درخصوص عدم توجه به حل مشکل قیمت‌های کاذب در عرصه صنعت خودرو اعلام وصول می‌گردد. ـ سؤال منطقه‌ای جناب آقای بیت‌اله عبدالهی نماینده محترم اهر و هریس از وزیر محترم ورزش و امور جوانان درخصوص علت بی‌توجهی به تکمیل ورزشگاه اهر و میدان فوتبال هریس اعلام وصول می‌شود. ـ سؤال منطقه‌ای جناب آقای بیت‌اله عبدالهی نماینده محترم اهر و هریس از وزیر محترم نیرو درخصوص نیمه‌تمام گذاشتن سد ایثار اهر و بی‌توجهی به تأمین آب شرب و کشاورزی شهرستان اهر و هریس اعلام وصول می‌شود.

متشکرم. این درخواست طرح دوفوریتی را برادرها گفتند یک‌فوریتی رأی بگیریم. حضار 198 نفر، نمایندگان محترم نظر خودتان را راجع به یک‌فوریت این طرح اعلام بفرمایید. نمایندگان محترم لطفاً رأی خودتان را اعلام بفرمایید. دوستان در رأی‌گیری مشارکت بفرمایید. پایان رأی‌گیری را اعلام می‌کنم، تصویب نشد. عادی اعلام وصول می‌شود.

مطلع شدیم حجت‌‌الاسلام حاج سیدسجاد حججی نماینده ادوار مردم شریف شهرستان میانه به رحمت ایزدی پیوسته. خدمت خانواده ایشان هم تسلیت عرض می‌کنیم و از خداوند بزرگ برای ایشان عافیت مسئلت داریم، بفرمایید.

ناطقان را بفرمایید.

بسم الله الرحمن الرحیم ناطقان جلسه علنی امروز عبارتند از: ـ آقای حشمت‌اله فلاحت‌پیشه نماینده محترم اسلام‌آباد غرب و دالاهو. ـ آقای علی اسماعیلی نماینده محترم نور و محمودآباد. ـ آقای علی جلیلی‌ نماینده محترم مراغه و عجب‌شیر. (که هر کدام هفت دقیقه وقت دارند) ـ آقای حسین مقصودی نماینده محترم سبزوار، جغتای، جوین، خوشاب و داورزن. ـ آقای مصطفی کواکبیان نماینده محترم تهران، شمیرانات، ری، اسلامشهر و پردیس. (که هر کدام پنج دقیقه وقت دارند) از اولین ناطق جناب آقای حشمت‌اله فلاحت‌پیشه نماینده محترم اسلام‌آباد و دالاهو برای ارائه نطق دعوت می‌کنیم، بفرمایید.

بسم الله الرحمن الرحیم پیشنهاد آقای مکرون به جمهوری اسلامی ایران دو بخش اصلی دارد؛ شارژ مالی اینستکس و تجدید معافیت‌های ایران در زمینه فروش نفت. این پیشنهادها در آن حد ارزش ندارد که مانع گام سوم جمهوری اسلامی ایران شود، ولی به هر حال موضوع ایران را در نشست گروه (7) در دستور حفظ خواهد کرد، به گونه‌ای که ترامپ نتواند نقشی دیگر و تنشی تازه را در این رابطه ایجاد نماید. اگرچه تنش هسته‌ای هنوز حل نشده است، اما راهبرد جمهوری اسلامی ایران در تغییر ماهیت تنش منجر به سردرگمی دشمنان کشورمان شده است. تکیه بر مقاومت داخلی، مدیریت دیپلماسی عمومی و جهانی، عدم نقض مقررات بین‌المللی و پرهیز از ورود به کمین‌گاه‌های دشمنان از جمله ابعاد مهم این راهبرد است. اکنون باید چند اقدام در دستور کار قرار گیرد؛ 1 ـ کاهش تنش با همسایگان و توجه به دغدغه‌های خاص آنها، این کشورها از زمان انهدام پهپاد آمریکایی بهتر از گذشته واقعیات منطقه را درک می‌کنند و از آن زمان وارد تنش تازه با ایران نشده‌اند و با یک طرح ابتکاری می‌توان فضای تازه‌ای را در روابط با آنها ایجاد کرد. ضمن احترام به جناب دکتر ظریف معتقدم اکنون گروه (B) دچار فروپاشی و چالش درونی شده است. باید روابط متفاوتی را با امارات و حتی عربستان تعریف کرد و در آن ایفای نقش امثال بنیامین نتانیاهو و بولتون را دشوار نمود. 2 ـ گام سوم باید محکم‌تر از گذشته برداشته شود. انتظار می‌رفت بخشی از مختصات این گام از طریق مکرون به اطلاع سران گروه (7) می‌رسید. بیش از این نباید زمان به ضرر ایران کشته شود، بیش از یک سال نقض عهد آمریکا و خویشتن‌داری ایران زمینه‌های حقوقی و عرفی لازم برای اقدام مؤثر جمهوری اسلامی را فراهم کرده است. طبق مفاد ان.پی.تی هیچ‌گونه منعی وجود ندارد که ایران به قابلیت‌های هسته‌ای پیش از موافقتنامه‌ ژنو 93 باز گردد و بیش از این خود را گرفتار بازی بازیگرانی همچون روسیه، چین و دیگر کشورها نکند. با همه این شرایط عمده‌ترین نقطه‌ضعف دولت این است که سیاست خارجی نسبتاً موفق کشور از مکمل مورد نیاز در داخل برخوردار نیست. عدم تأمین شاخص‌ها، اهداف و احکام برنامه توسعه در حوزه‌‌های عمرانی، توسعه و اشتغال و حتی زندگی روزمره مردم عامل تداوم امیدواری دشمنان است. تیم اقتصادی دولت از شرایط کارگزاران دوران جنگ و بحران اقتصادی برخوردار نیست. تثبیت برخی شاخص‌های کلان اقتصادی و مدیریت نرخ ارز قابل تأمل بود، اما بی‌تأثیری این سیاست‌‌ها در رفع مشکلات روزمره اقتصادی، تورم بالای (40) درصد، گرانی‌های لجام‌گسیخته و قیمت‌های برگشت‌ناپذیر، قابل توجیه نیست. تداوم توجیه این ضعف‌ها به اسم تحریم، توهین به شعور ملت است. دغدغه دیگر سوءاستفاده صاحبان رانت‌های مختلف از شرایط خاص کشور برای افزایش ثروت‌های بادآورده خود است. نمونه‌های این ضعف در سیاست‌‌های دونرخی وجود دارد. بخش اعظم رانت‌ها و فسادهای اقتصادی ناشی از این آفت است. از ابتدا باید به هرگونه سیاست و برنامه دونرخی و چندنرخی کردن ظنین بود. براساس تجربه تاریخی رانت‌های فاسد قبل از تصمیم‌گیری‌های فسادآمیز شکل می‌گیرد. به عنوان یکی از نتایج (18) سفر استانی‌ام در هنگام ریاست کمیسیون امنیت ملی به استان‌های مختلف به ویژه مرزها به سران سه قوه توصیه می‌کنم که در هر استان کمیته‌ای با اختیار ویژه مشخص شود تا نسبت به رفع مانع از طرح‌های بزرگ ملی در استان‌ها اقدام نمایند. چه بسیار طرح‌‌های توسعه‌ای کشور به ویژه در مرزها که به بهانه‌‌های تأمینی، کارشکنی، بی‌تفاوتی و به‌ویژه خلف وعده سیاست‌مداران بزرگ و کوچک کشور متوقف مانده است. تداوم حق وتو امنیتی در مرزها فقط به توسعه و اشتغال این مناطق بکر آسیب زده است. پس از سال‌ها پیگیری مرز خسروی به روی زائران عتبات عالیات گشوده شد، ولی در این مرز نیز همچون دیگر نقاط کشور سال‌ها است وعده‌های نزدیک دولتمردان برای احداث زیرساخت‌های مرزی عملی نشده است. برای پی بردن به کارشکنی‌های ستون پنجمی در مسیر توسعه کشور سرنوشت طرح‌هایی همچون پتروشیمی اسلام‌آباد غرب و پالایشگاه آناهیتا را بررسی کنید. بازی برخی افراد با حقوق ایثارگران پنج استان مرزی و جنگ‌دیده کشور خلاف روح ایثار در تاریخ جمهوری اسلامی است. اجرای سلیقه‌ای ماده (112) قانون برنامه ششم توسعه منجر به خشم و نگرانی ایثارگران و کارکنان شاغل و بازنشسته‌ای شده است که بار جنگ را در درون خانه‌های خود به دوش می‌کشیدند. در موضوع آخر به شأن مجلس و نمایندگان می‌پردازم. عزیزان! ما وارث مهم‌ترین نماد دموکراسی در تاریخ ایرانیم. شأن مجلس را نمایندگان مجلس باید حفظ کنند و هیأت‌رئیسه‌ای که هم باید در مورد دستاوردهای پارلمان و هم حاشیه‌های آن به عموم گزارش دهد. متأسفانه در آخرین سال مجلس دهم حاشیه‌ها بر متن آن غلبه پیدا کرد‌ه‌اند. نباید به خاطر ضعف‌های ما کلیت نظام پارلمانی آسیب بیند. اینجانب براساس تجربه حضور سه‌ دوره‌ای در مجلس اعتقاد دارم برخی در کشور مجلس را مزاحم خود تشخیص می‌دهند و روز به روز دامنه اثر مجلس را با مقابله مواجه می‌کنند. گناه نمایندگان ملت چیست که علاوه بر حضور در عرصه‌های قانونگذاری و نظارتی سپر بلای همه کارگزاران بی‌تفاوت کشور شدند؟ امیدوارم در سال انتخابات مجلس یازدهم هیأت‌رئیسه در این رابطه به وظیفه خود عمل نماید تا نه حق نمایندگان ضایع شود و نه حق تاریخی پارلمان کشور. همه کسانی که به گونه‌ای در کوچک کردن مجلس و نمایندگان نقش داشته و دارند به تاریخ دموکراسی کشور مدیونند و در این رابطه همگان باید ضمن پذیرش نقش خود به اصلاح آن بپردازند تا مجلس شورای اسلامی پایگاه عصاره‌های واقعی ملت باشد، سپاسگزارم.

متشکرم، ناطق بعدی را بفرمایید.

متشکریم، ناطق بعدی جناب آقای علی اسماعیلی نماینده محترم نور و محمودآباد هستند، بفرمایید.

بسم الله الرحمن الرحیم یاد و خاطره شهیدان و امام شهیدان انقلاب به ویژه شهیدان رجایی و باهنر را گرامی می‌‌داریم و برای سلامتی رهبر عزیزمان از خداوند سبحان طلب سلامتی و تندرستی داریم. هفته دولت را به همه جهادگران عرصه خدمت تبریک عرض می‌کنم، مردم عزیز و شریف ایران! شرایطی که نظام جمهوری اسلامی ایران در آن قرار دارد شرایط بسیار حساس و ویژه‌ای است. این شرایط طلب می‌کند گروه‌ها،‌ نهادها و مردم با وحدت، همدلی و هم‌زبانی تحت امر رهبر عزیزمان به فکر حل مشکلات کشور و مردم باشند. نگذاریم دشمنان با استفاده از تحریم اقتصادی بزرگ‌ترین سرمایه، یعنی ملت را از نظام و کارآیی آن دلسرد و ناامید کنند. همه قوا، صدا و سیما، نهادهای مدنی باید برای حفظ اعتماد اجتماعی تلاش کنند. همکاران عزیز! امروز بحران‌های زیادی به جمهوری اسلامی ایران تحمیل شده است. برای حل این بحران‌های بزرگ نیاز به عزم ملی، کار جهادی شبانه‌روزی برنامه‌محور داریم. اولین بحران، بحران بزرگ نقدینگی است. حجم بزرگی از نقدینگی، اقتصاد کشور را تهدید می‌کند، دولت و بانک مرکزی باید برای مهار نقدینگی و هدایت آن به سمت تولید برنامه داشته باشند. تجربه نشان داده است این نقدینگی همچنان در حال افزایش است و صدمات زیادی به اقتصاد کشور خصوصاً بخش تولید می‌زند. مجلس شورای اسلامی و کمیسیون‌های مربوطه باید از دولت و بانک مرکزی بخواهند که برنامه ارائه کنند و گزارش اقدامات‌شان را به صورت فصلی به نمایندگان ملت ارائه کنند تا مردم از اقدامات پیشگیرانه آنها مطلع شوند. بحران دوم بحران بزرگ بدهی دولت است. این بدهی به بانک‌ها، صندوق‌‌ها و پیمانکاران است. سال‌ها از این دولت به دولت دیگر به ارث می‌رسد. صدای شکستن استخوان‌های بانک‌ها، صندوق‌ها گوش فلک را کر کرده است. بسیاری از بانک‌ها، صندوق‌ها و پیمانکاران به واسطه عدم دریافت مطالبات در خطر ورشکستگی قرار دارند و نمی‌توانند خدمات درست به مردم و ملت و سرمایه‌گذاران ارائه کنند. از ریاست محترم جمهور و دولت محترم می‌پرسم برنامه شما برای پرداخت این بدهی‌ها چیست، چه زمانی و چگونه می‌خواهیم این بدهی‌ها را پرداخت کنیم؟ بانک مرکزی باید با عملیات بازار باز و دولت محترم با اوراق بهادار نسبت به پرداخت بدهی اقدام کنند و مجلس محترم هم گزارشات اقدامات را به صورت فصلی دریافت نمایند. بحران سوم بحران بزرگ تورم است. افزایش تورم بر دوش مردم به ویژه محرومان، مستضعفان سنگینی می‌کند. کارگران،‌ کشاورزان و کارکنان و به ویژه بازنشستگان عزیز گرفتار افزایش بی‌رویه قیمت‌ها شده‌اند. هیچکس نیست از دولت بپرسد برنامه شما برای مهار تورم چیست، این افزایش قیمت‌ها به ویژه در کالاهای اساسی و مسکن و داروهای کمیاب تا کجا ادامه پیدا می‌کند. همکاران عزیز! مهم‌ترین عامل در تورمی شدن اقتصاد ایران انتظارات تورمی است. دولت محترم، بانک مرکزی و همه دستگاه‌های حاکمیتی نظام به ویژه صدا و سیما و مطبوعات باید تلاش کنند انتظارات تورمی را کاهش دهند تا امید به ثبات اقتصادی جامعه برگردد. بحران بعدی بحران بزرگ محیط‌زیستی است. امروز استان‌های شمالی کشور به ویژه مازندران عزیز در خطر نابودی است. دریا، دشت، جنگل و کوه‌های آن بی‌صاحب مانده است. حافظان جنگل مازندران شش ماه است که حقوق و دستمزدشان را دریافت نکرده‌اند. شمشاد، این درختان همیشه سبز مازندران در اثر بی‌توجهی سازمان جنگل‌ها و مراتع کشور خشکیده است. نمایندگان محترم و ملت بزرگ ایران! من اعلام خطر می‌کنم. مازندران نفس ایران است. برای اینکه این نفس بتپد و گردشگران عزیز از آن بهره‌مند شوند لازم است پروژه فاضلاب و پسماند آن در اولویت پیگیری و برای حل آن اقدام شود، وگرنه بیماری‌های واگیر انسانی و حیوانی مازندرانی‌ها و همه گردشگران عزیز را تهدید می‌کند. من از سازمان محیط‌زیست کشور می‌پرسم چرا نسبت به انباشت زباله‌ها و شیرابه‌‌های آن در مناطق جنگلی و ساحلی مازندران بی‌توجهند؟ من از سازمان بازرسی کل کشور و کمیسیون کشاورزی مجلس می‌خواهم نسبت به خشکیده‌ شدن درختان همیشه سبز شمشاد مازندران ورود پیدا کنند و از مسئولینی که سهل‌انگاری کردند بپرسند و آنهایی که خلاف کردند را به مردم معرفی کنند. بحران بزرگ دیگر کم‌آبی است. درست است که اکثر استان‌های کشور با کم‌آبی دست و پنجه نرم می‌کنند، اما مشکل مازندران کم‌آبی نیست، بلکه عدم مدیریت و استفاده صحیح از آب است. همین امر سبب شده مردم از کمبود آب شرب و کشاورزان عزیز از کمبود آب برای کشت برنج در رنج باشند. من از دولت محترم می‌پرسم چرا برای لایروبی (17) هزار هکتار آب‌بندان‌های استان مازندران اقدام نمی‌شود؟ چرا سوخت مورد نیاز چاه‌های کشاورزی کشاورزان به آنها داده نمی‌شود؟ اما قانون حفظ اراضی باغی به کشاورزی؛ از تصویب و اجرای این قانون تقریباً (13) سال می‌گذرد. نگاهی به عملکرد (13) ساله آن نشان می‌دهد این قانون حداقل در غرب استان مازندران بازدارنده نبوده است. هیچ‌کدام از ساختمان‌های تخریب‌شده در استان مازندران قانون قلع و قمع به درستی اجرا نشده است. فلذا زمین‌‌‌های کشاورزی و باغی به حالت اول برنگشته است. البته ساختمان‌های تخریب‌شده چهره زشتی را از طبیعت سبز مازندران به گردشگران عزیز به نمایش گذاشته است. شما مردم و نمایندگان عزیز و گردشگران بیایید و ببینید، مسئولین محترم! این روند به صلاح کشور و مملکت نیست. سرمایه‌‌های ملی هزینه‌شده برای ساختمان‌ها با بلدوزر و لودر تخریب می‌شود. مردم به انقلاب و نظام بدبین می‌شوند و زمین‌های کشاورزی ما بلااستفاده می‌ماند. فلذا از مجلس محترم و کمیسیون کشاورزی درخواست می‌کنم با اعزام هیأتی از ساختمان‌های تخریب‌شده غرب مازندران بازدید نموده و برای اصلاح قانون، تدبیر لازم اعمال نمایند. از همه شما متشکرم. والسلام علیکم و رحمه الله و برکاته

متشکرم، ناطق بعدی را دعوت بفرمایید.

ناطق بعد جناب آقای علی جلیلی نماینده محترم مراغه و عجب‌شیر هستند، بفرمایید.

کسانی که به گفتار خودشان یقین دارند سخن خود را با بسم الله شروع می‌کنند. بسم الله الرحمن الرحیم سپاسگزارم از شهدایی که در راه هدف والای انسانی خود جهاد کردند. از هم‌کیشان و همشهریانم به خاطر اینکه تئوری انتخاب را به خوبی معنی نمودند. بیزاری می‌جویم از کسانی که برای مردم به رأی مردم بی‌احترامی می‌کنند و فریاد سکوت پنهان منتظران را نمی‌شنوند. مردم منتظر بودند بعد از (40) سال به خواست قانون اساسی انتقال منظم اقتدار در هر چهار سال را بیشتر به گونه‌ای عادی رخ ندهد، بلکه به مسئولین فرادستی و فرودستی مکثی در این‌باره می‌کردند، از مردم بازخورد می‌کردند که چقدر منحصر به فرد هستند و یا چقدر از مسئولین برای خود و ملت بزرگ ایران در جستجوی آینده بهتری قدم زده‌اند. باید اقرار کنم که در این بازه زمانی افراد صاحب‌منصب به دنبال مناسک‌ها و مراسم‌ها بودند. محصول این مناسک به غیر از بحران مخاطبین در تمام کالبدهای جامعه چیزی به غیر از آن ایجاد نکرده است که نه گوش شنوا دارند و نه پذیرش دیدگاه. این خود یعنی عظیم‌ترین بلای جامعه روز ما است. ما قبول کردیم که به عنوان وکلای مردم هیچ اتفاقی را عادی نپنداریم و عادی اقدام نکنیم. بلکه مترصد پدیده‌های کشورمان از منظر دلسوزان و از دید جهانیان باشیم. یکی از این پدیده‌های جهان‌شمول که باید مورد توجه قرار گیرد شکستن تابوی عیب‌جویی از تجرد و تفرط و زندگی مستقل اختیار کردن برای زنان و دختران ایرانی است، چرا که زندگی میلیونی دختران مجرد ایرانی در آستانه تجرد قطعی قرار دارد که این قطعیت را فرهنگ عملی جامعه قبول کرده است، ولی فرهنگ نظری هنوز از این بلای عظیم انتقام می‌گیرد. در این راستا ما قانونگذاران برای (23) میلیون مجرد هنوز جان‌پناه قانونی ایجاد نکرده‌ایم، علاوه بر این نظارتی بر زندگی میلیونی دخترهای مجرد نداشته‌ایم، هرچند که اساتید دلسوز و طاقتده و مجرب ما برآشفتگی این قشر از مجردین واقف بوده‌اند و ریشه این آشفتگی را در اشتغال، تحصیلات تکمیلی و جامعه مدرن یافته‌اند. این قشر میلیونی نشکفته پرپر می‌شوند و ما نمایندگان در تصویب قوانین مهم و غیرضروری هستیم. تفکرات فرهنگی ما نمایندگان قائم بر ذیل در صورتی که تجردگرایان در پارک‌ها، میادین شهرها و تفرجگاه‌ها با فرهنگ عملی زندگی می‌کنند. (23) میلیون مجرد و آزادی نیازهای فیزیولوژیکی تقرب می‌جویند، بعضی از مسئولین به دنبال تدارک مراسم‌ها برای بریدن نخ‌های افتتاح نیازهای کاذب می‌باشند. میلیون‌ها مجرد به دنبال ضامن و تضمین می‌گردند، در حالی که ما نمایندگان به فکر تحمیل قانون ناکارآمد بر آنها هستیم. آنها به دنبال افکار نوظهور، ما مسئولین تجربیات خود را به آنان دیکته می‌کنیم. این تعارض‌های جاذب ـ دافع و جاذب ـ جاذب سلامت روانی (23) میلیون مجرد را به مخاطره انداخته است. یعنی در طی چندین دهه کسر به کسری مجردین روی هم انباشته شده است. رفاه امروزشان را با آینده سازش‌پذیر به رهن می‌گذارند و با استقراض از جامعه مدرن شایق هستند به ظاهر سطح امکانات زندگی را معنی‌دار سازند. همه این مصائب به دلیل بی‌تفاوتی ما قانونگذاران و مسئولین می‌باشد. البته رد پای این مصائب را می‌توان در مشقت اقتصادی عظیم کشور جستجو کرد. افزون بر آن اینکه کشور‌مان بزرگ‌ترین و بدترین تورم مستمری را در تاریخ خودش تجربه می‌کند. پیامدهای بی‌توجهی به این زندگی میلیونی فقر، مجردان را بر این واداشته که گروهی از این مردم غذای ما را کشت می‌کنند، معادن و کارخانجات ما را بگرداند، مدرسین کودکان ما باشند، هنگام بیماری ما را درمان کنند، متخصصان، صاحبان صنایع،‌ مغازه‌داران، کارمندان، رانندگان تاکسی و کامیون ما باشند. به عبارت مختصر آنها، ما مردم هستند، آنها بالقوه توانایی بی‌اگر و دانایی بی‌مگر دارند. این نسل مجرد و رها و آسیب‌پذیر ایرانی نامیده می‌شوند. برای بحران کنونی قانون در دسترس حل مسأله نیست، قانون انعطاف‌ناپذیر خود مشکل است. بارها و بارها فریب دادیم که جامعه پیچیده‌تر از آن شده است که بتوان جامعه (23) میلیونی مجردین را مدیریت کنیم. در صورتی که با امضای (70) نماینده دلسوز فراکسیون سلامت روان تشکیل می‌گردد، راه درست را باز می‌کنیم و هزاران راه غلط را مسدود می‌نماییم. باور داریم این مشکلات طی چند روز، هفته یا ماه از بین نخواهد رفت، با ایجاد گذرگاه‌های مناسب و عاملیت در آن به کمک تک‌تک نمایندگان این مصائب حل خواهد شد، زیرا ما به عنوان ایرانی اکنون بسان گذشته ظرفیت آن را داریم که هر اقدام ضروری برای حفظ این آخرین خاکریز دغدغه مجردین را به انجام برسانیم. همه با هم درون یا برون از دولت باید این باور را بر دوش کشیم، راه‌حل‌هایی که جستجو می‌کنیم باید منصفانه باشد به گونه‌‌ای که نه مجلسیان و نه دولتمردان و نه علمای دین هزینه سنگین این پدیده نوظهور را به تنهایی متحمل شوند و همه نگرانی‌های ما باید برای جمعیت میلیونی ذی‌نفع در مخاطره قرار نگیرد. والسلام علیکم و رحمه الله و برکاته

متشکرم، ناطق بعدی را بفرمایید.

متشکرم، ناطق بعدی جناب آقای حسین مقصودی نماینده محترم سبزوار، جغتای، جوین، خوشاب و داورزن هستند، بفرمایید.

بسم الله الرحمن الرحیم خدمت مردم ایران عزیز و سربلند سلام و درود دارم و عرض سلام دارم خدمت مردم باتمدن و بافرهنگ و تاریخی حوزه انتخابیه‌ام دیار سربداران بزرگ. ابتدا لازم و شایسته می‌دانم از قوه قضائیه،‌ وزارت اطلاعات، سازمان بازرسی و اطلاعات سپاه به خاطر اقتدار خود در مبارزه با فساد‌های اقتصادی بزرگ و کلان تشکر نمایم و ان‌شا‌ءالله که این حرکات تداوم داشته باشد. و اما از رئیس‌جمهور محترم، نمایندگان مجلس و وزرا می‌خواهم نیم‌نگاهی به تاریخ سبزوار و تأثیرگذاری سبزوار در ایران و اسلام و دفاع مقدس و از طرفی اوضاع غم‌انگیز و پرغصه امروز سبزوار و مشکلات سبزوار داشته باشند. تاریخ سبزوار چنان با تاریخ ایران در هم آمیخته شده است که در برخی از اعصار وقتی سرگذشت سبزوار را مطالعه می‌کنیم مانند آن است که تاریخ ایران را مطالعه کرده‌ایم و وقتی از تاریخ ایران می‌گوییم در واقع سرگذشت سبزوار را مطالعه کردیم. نگاهی عالمانه و نقادانه به تاریخ سبزوار و تاریخ جهان اسلام و تاریخ ایران نشان می‌دهد که در هرجا نامی از تاریخ ایران است حتماً رد پایی از بیهقی‌ها و سبزواری‌ها وجود دارد. بزرگ‌ترین دیوان‌سالاران ایرانی از جمله خاندان جوینی از سبزوار ظهور کردند، از جنگاوران سبزواری، از تاریخ و قیام سربداران تا سرداران و شهدای دفاع مقدس و شهدای مدافعین حرم آن زبانزد عام و خاص است. دکتر علی شریعتی، معلم شهید انقلاب. فخرالدین حجازی، زبان گویا و بران و سخنران انقلاب. حمید سبزواری، شاعر انقلاب و فرزند کبیر سبزوار هستند. ابوالفضل بیهقی پدر شعر و نثر فارسی. حاج‌ملاهادی سبزواری، ملاحسین واعظ‌کاشفی بنیان‌گذار روضه و روضه‌خوانی.‌ دکتر بسکی پدر طبیعت. محمود دولت‌آبادی، آقای رمان ایران. دکتر سیادتی بنیان‌گذار طب نوین اطفال. دکتر علوی، ادیب بزرگ معاصر. سیدعبدالاعلی‌بن فندق همه فرزندان سبزوار با تمدن و تاریخی هستند. تاریخ‌شناسان و فرانسوی‌ها در کناره‌های شهر سبزوار محله تپه دامغانی‌ها ابزارهایی مانند ساطور کشف کرده‌اند با قدمت (12) هزار ساله که خاستگاه اولین انسان‌های ابزارساز را در تاریخ سبزوار نامیده‌اند. تجار و بازرگانان سبزواری و خشکبار و میدان گوسفند سبزوار در طول تاریخ دیروز و امروز زبانزد عام و خاص بوده است و مسجد جامع سبزوار از قیام سربداران تا دفاع مقدس قدمگاه حرکت قیام سربداران و بسیجیان و مدافعین حرم برای حرکت به میعادگاه عاشقان و همین مکان میزبان شهدای سربداران و شهدای دفاع مقدس و مدافعین حرم بوده است. اما امروز سبزوار با این قدمت و تاریخ، خسته است و افسرده و پژمرده‌ است و نیاز به کمک شما نمایندگان عزیز دارد. در این اوضاع، شرایط و این روزها دستان و شانه‌های خسته سبزوار نیاز به کمک نمایندگان و دولت دارد. حاشیه‌نشینی در سبزوار، بیکاری جوانان سبزوار،‌ افزایش اعتیاد، سن بالای ازدواج، بیکاری فارغ‌التحصیلان دانشگاهی، افزایش طلاق‌های عاطفی و قانونی، زیبنده نام،‌ تاریخ و قدمت ایران نیست. چرا که نام و تاریخ سبزوار یعنی نام و تاریخ ایران. از نمایندگان محترم و رئیس‌جمهور درخواست عاجزانه دارم نگاهی عمیق و عالمانه برای حل مشکلات سبزوار داشته باشند. روستاهای تاریخی سبزوار در حال خالی شدن از سکنه است. مردم سبزوار و تاریخ سبزوار ظلم تاریخی مجلس ششم و دولت هفتم را در بخش تقسیمات کشوری هیچ‌وقت از یاد نخواهند برد که حق سبزوار ضایع شد. امروز از جناب آقای دکتر روحانی درخواست داریم ارتقای شهرستان ششتمد، زبرخان نیشابور و کوه‌سرخ کاشمر که تمام مراحل آن تمام شده اعلام کنند و بازیچه دست کسانی که امروز حقیر و فقیر هستند قرار نگیرند و مانع شده‌اند. جناب آقای دکتر روحانی، نمایندگان عزیز! برای نگاه توسعه‌محور و عدالت‌محور و رفع محرومیت‌ها و مشکلات سبزوار، این ایران کوچک تنها راه چاره‌ ایجاد استان سربداران با مرکزیت سبزوار و هفت شهرستان تابعه می‌باشد. امیدوارم جناب آقای دکتر روحانی و نمایندگان عزیز با این اقدام مهم بدهی خود را به تاریخ ایران و سبزوار ادا نمایند. (رحیمی ـ متشکریم) راه‌آهن سبزوار، مشکلات روداب، جاده‌های سبزوار و خیلی دیگر از موارد و موانعی که باعث شده است امروز پیشرفت و توسعه در سبزوار نباشد. و اما آخرین جمله من (نایب‌رئیس ـ خیلی ممنون و متشکر) والسلام علیکم و رحمه الله و برکاته

متشکریم، آخرین ناطق را هم دعوت بفرمایید. آن را هم به رسانه‌ها بدهید. خیلی ممنونم.

ناطق بعدی جناب آقای مصطفی کواکبیان نماینده محترم تهران، شمیرانات، ری، اسلامشهر و پردیس هستند، بفرمایید.

اعوذ بالله من الشیطان‌ الرجیم بسم الله الرحمن الرحیم و به نستعین انه خیر ناصر و معین قال الله الحکیم «قل تعالوا ندع ابنائنا و ابنائکم و نسائنا و نسائکم و انفسنا و انفسکم ثم نبتهل فنجعل لعنه‌الله علی الکاذبین». امروز بیست و چهارم ذی‌حجه روز مباهله، روز اثبات حقانیت پیامبر عظیم‌الشأن اسلام و جان پیامبر قلمداد شدن وجود مقدس حضرت امیرالمؤمنین علی (علیه الصلوه و ‌السلام) و حدیث شریف کساء است که امیدوارم امت اسلام با پیروی از آن اسوه‌‌‌های همیشگی بشریت بتواند مشکلات خویش را حل کند. در این فرصت کوتاه پنج نکته را یادآور می‌شوم. در ایام تعطیلات مجلس، توفیق داشتم سفری به آنکارا داشته باشم و با دبیران کل احزاب این کشور ملاقات و گفتگو نمایم و احساس کردم یکی از بزرگ‌ترین ضعف ما در مقوله توسعه سیاسی در جمهوری اسلامی ایران این است که انتخابات پارلمانی ما جنبه حزبی ندارد. امیدوارم در این فرصت باقی‌مانده مجلس بتوانیم این نقیصه را جبران کنیم و همان طرح اصلاح موادی از قانون انتخابات را که عزیزان شورای نگهبان بخش حزبی بودن آن را هم پذیرفتند هرچه سریع‌تر در دستور کار قرار دهیم. هرچند که ظاهراً چندان دلسوزی زیادی در بدنه دولت و عزیزان هیأت‌رئیسه مجلس در زمینه مقوله توسعه سیاسی و انتخابات بر مبنای نظام حزبی مشاهده نمی‌کنم و ما باید بدانیم که تنها راه برون‌رفت از بسیاری از مشکلات کشور همین مسأله است. 2 ـ اتحادیه اروپا بداند که فقط (10) روز فرصت دارد تا به تعهدات برجامی خود عمل کند، و الا ایران حتماً گام سوم کاهش تعهدات برجامی خود را اینبار مقتدرانه‌تر و محکم‌تر برخواهد داشت و اگر شما می‌خواهید ایران همچنان در برجام بماند، حداقل شما اروپاییان با کمک برای رفع تحریم‌های ظالمانه ترامپ علیه فروش نفت ایران و عادی شدن تبادل بانکی در اجلاس‌تان در گروه (7) تا دیر نشده است، گامی بردارید. 3 ـ در اولین نطق خودم در مجلس دهم گفتم: «تا فساد در این کشور کفن نشود این وطن، وطن نشود». در میان مردم که ما می‌رویم فکر می‌کنند، متأسفانه همه دست‌اندرکاران امور در هر سه قوه دستشان به فساد آلوده است. من از آقای رئیسی به عنوان قاضی‌القضات فعلی تشکر می‌کنم، امیدوارم این اقدامات ایشان جنبه ظاهری و جانبداری و جناح‌گرایی نداشته باشد. برای ما فساد فرقی نمی‌کند، چه اصلاح‌طلب و چه اصولگرا، در هر جایی و هر موقعیتی هستند حتی نماینده مجلس هم اگر خارج از وظایف نمایندگی‌اش تخلف کرد حتماً باید به آن رسیدگی شود. ما معتقدیم که واقعیت جامعه ما این است که می‌گویند اگر تحریم‌های خارجی داریم قبول، اگر ناکارآمدی بعضی از دست‌اندرکاران را داریم قبول، اما نمی‌توانیم فساد برخی از مسئولین را تحمل بکنیم. 4 ـ هفته دولت است، یاد شهید رجایی و شهید باهنر را گرامی می‌دارم. یک خاطره از شهید رجایی که ایشان دستور فرموده بودند که اتاق کار خودش را هر هفته یکبار خودش تمیز کند. به ایشان گفتند شما رئیس‌جمهور هستید،‌ نخست‌وزیر بودید، گفت می‌خواهم به خودم بگویم رجایی! تو همان معلم ساده‌ای بودی که این مردم تو را به ریاست جمهوری رساندند. نکند خودت را گم بکنی. به مسئولین و دولتمردان و خودمان می‌گویم تشریفات، تجملات و مسائل زائد را کنار بگذاریم و آخرین نکته به شورای ساماندهی امور پایتخت که باز هم متأسفانه تأخیر در برگزاری دارند می‌گویم که هرچه سریع‌تر مشکلات عمومی تهران که (25) مورد گفتیم و از جمله انتقال پادگان‌های نظامی را از تهران در دستور کار قرار بدهند. والسلام علیکم و رحمه الله و برکاته

تذکرات را بفرمایید.

بسم الله الرحمن الرحیم تذکرات کتبی نمایندگان محترم خطاب به مسئولین اجرایی: ـ آقای حسین مقصودی (سبزوار، جغتای، جوین، خوشاب و داورزن) به وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی درخصوص علت عدم انحلال هلدینگ غیرقانونی درمان تأمین‌اجتماعی. ـ آقای عین‌اله شریف‌پور (ماکو، چالدران، پلدشت و شوط) به وزیر نفت درخصوص اینکه علی‌رغم تصریح در مصوبه هیأت دولت مبنی بر أخذ جریمه برای نفت و گاز کامیون‌ها علت أخذ جریمه بنزین باک خودرو از خودروهای سواری در گمرک بازرگان. ـ آقای شهاب نادری (پاوه، جوانرود، ثلاث‌باباجانی، روانسر و دهستانهای سرقلعه و جیگران) به وزرای تعاون، کار و رفاه اجتماعی و نیرو درخصوص اینکه چرا درخصوص بازنشستگان و ایجاد خانه امید تأخیر انجام می‌شود و علت بی‌توجهی به آب شرب روستاییان مناطق زلزله‌زده چیست؟ ـ آقای حسن نوروزی (رباط‌کریم و بهارستان) به رئیس‌جمهور محترم و وزرای جهادکشاورزی و امور اقتصادی و دارایی درخصوص اینکه چرا با تسهیل امور، راه را برای اشتغال در ایران هموار نمی‌کنید؟ چرا برای صادرات سیب که هزاران تن آن در دماوند و ارومیه فاسد شده فکری نمی‌شود؟ چرا پزشکان فرار مالیاتی دارند و شما رئوفانه از کنار آن عبور می‌کنید؟ ـ خانم هاجر چنارانی (نیشابور و فیروزه) به وزرای نیرو و نفت درخصوص لزوم تخصیص سهم ویژه از بودجه برای تأمین آب شرب شهرستان نیشابور و لزوم رسیدگی به مشکل تأمین آب شرب برای روستاهای شهرستان نیشابور. لزوم عدم تبدیل سهم قیر جاده‌های روستایی به ریال و تسریع در تحویل دو میلیون تن سهم قیر جاده‌ها. ـ آقای نبی هزارجریبی (گرگان و آق‌قلا) به رئیس‌جمهور محترم و وزیر جهادکشاورزی درخصوص لزوم افزایش کشت محصول استراتژیک پنبه و توجه ویژه به تعیین نرخ تضمینی مناسب خرید پنبه از کشاورزان. لزوم جلوگیری از واردات بی‌رویه نفت که باعث نابودی صنایع ریسندگی و کشت پنبه در کشور می‌شود. لزوم توجه به بیکاری و بالا رفتن سن ازدواج، فقر، گرانی، فحشا، خودکشی و افسردگی در بین جوانان کشور. ـ آقای علی وقفچی (زنجان و طارم) به رئیس‌جمهور محترم درخصوص تسریع در ابلاغ آیین‌نامه‌های اجرایی قانون حمایت از هنرمندان و استادکاران صنایع دستی بعد از گذشت (18) ماه تأخیر. ـ آقای محمود شکری (طوالش، رضوانشهر و ماسال) به وزرای جهادکشاورزی و دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح درخصوص تسریع در پرداخت بیش از پنج ماه حقوق معوقه کارکنان شرکت جنگل شفارود توسط سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری. علت اخراج کارکنان قرقبان شرکت جنگل شفارود که بیش از (40) سال سابقه حفاظت از جنگل را دارند. ـ آقای حسینعلی حاجی‌دلیگانی (شاهین‌شهر، میمه و برخوار) به وزرای دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، ارتباطات و فناوری اطلاعات و جهادکشاورزی درخصوص صدور دستور رفع مشکلات لکوموتیورانان استان اصفهان درخصوص پرداخت مزایای داخلی و تأمین معیشت و رفاه آنان. علت حذف سامانه تلفنی (123) تاکسی بی‌سیم توسط سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی. با توجه به نیاز کشور به گوشت و بارندگی‌های سال جاری لزوم مساعدت لازم با دامداران برای بهره‌برداری از مراتع. ـ آقای عباسعلی پوربافرانی (نایین، خور و بیابانک) به وزیر ورزش و امور جوانان درخصوص علت عدم تکمیل سالن‌های ورزشی شهرستان‌های نائین، خور و بیابانک. ـ آقایان: علی‌محمد مرادی (قروه و دهگلان)، جلال محمودزاده (مهاباد) و جواد کاظم‌نسب (اهواز، باوی، حمیدیه و کارون) به وزیر جهادکشاورزی درخصوص علت عدم پرداخت به موقع بهای خرید تضمینی گندم از کشاورزان. ـ آقای الهیار ملک‌شاهی (کوهدشت و رومشکان) به وزیر نیرو درخصوص لزوم جبران خسارات ناشی از دریاچه سد سیمره در منطقه رودبار کوهدشت. ـ آقای سیدمهدی فرشادان (سنندج، دیواندره و کامیاران) به وزیر راه و شهرسازی درخصوص علت تأخیر و ابطال مکرر پروازهای تهران ـ سنندج. ـ آقای محمد حسینی (تفرش، آشتیان و فراهان) به وزیر نیرو درخصوص تسریع در اتمام طرح آبرسانی به تفرش با توجه به تأمین اعتبار و تخصیص بیش از (100) درصد اعتبار در سالهای 96 و 97. ـ آقای امیر خجسته (همدان و فامنین) به وزیر نیرو درخصوص علت لغو نمودن جلسه هماهنگ‌شده جناب‌عالی با سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی درخصوص ابرچالش آب همدان. ـ آقای عبداله رضیان (قائمشهر، سوادکوه، جویبار، سیمرغ و سوادکوه‌شمالی) به وزیر صنعت، معدن و تجارت درخصوص افزایش قیمت سبوس که موجب نابودی دامداری و افزایش قیمت مواد لبنی و مصرف نان خواهد شد. ـ آقای جبار کوچکی‌نژاد‌ارم‌ساداتی (رشت) به وزیر ورزش و جوانان درخصوص علت انتخاب رئیس هیأت‌های ورزشی به صورت گزینشی. به وزیر جهادکشاورزی درخصوص علت عدم انجام کشت دوم در شالیزارهای استانهای شمالی و عدم کنترل محصولات تراریخته. ـ آقای محسن کوهکن‌ریزی (لنجان) به وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی درخصوص رسیدگی به وضعیت بحرانی شرکت سهامی ذوب‌آهن از نظر امور زیست‌محیطی. به وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی درخصوص عدم به‌کارگیری افراد بازنشسته در پست‌های حراستی و دیگر امور شرکت سهامی ذوب‌آهن با توجه به وجود نیروی انسانی ماهر و باتجربه و همچنین رسیدگی به گزارشات تخلفات مالی و قانونی در شرکت پویش ذوب‌آهن. ـ آقای سیدراضی نوری (شوش) به وزیر نیرو درخصوص تسریع در ایجاد سیل‌بند در محورهای آسیب‌پذیر سیلاب در شهرستان شوش دانیال. ـ آقای جهانبخش محبی‌نیا (میاندوآب، شاهین‌دژ و تکاب) به وزیر علوم، تحقیقات و فناوری درخصوص رسیدگی به وضعیت نابسامان دانشگاه علمی ـ کاربردی استان آذربایجان‌غربی. ـ آقای محمدعلی وکیلی (تهران، شمیرانات، ری، اسلامشهر و پردیس) به وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی درخصوص لزوم نظارت و تذکر به انتشار مطالب موهن به قوم بزرگ لر در کتاب ضرب‌المثل‌های فارسی از طریق فروشگاه‌های مجازی.

تذکرات شفاهی نمایندگان محترم، جناب آقای یحیی کمالی‌پور نماینده محترم جیرفت و عنبرآباد بفرمایید.

بسم الله الرحمن الرحیم تذکر اول من به ریاست محترم جمهور است. آقای رئیس‌جمهور! یک عده در سازمان برنامه و بودجه تحت نظارت حضرت‌عالی جمع شده‌اند و هر کاری که دلشان می‌خواهد با بودجه کشور می‌کنند. من از رئیس مجلس می‌خواهم امسال کمیسیون بودجه تشکیل ندهید، چون تشکیل کمیسیون تلفیق و تصویب بودجه یک امر صوری در این نظام است. من یک مثال می‌زنم، سه سال تمام است که ریل بم ـ جیرفت در بودجه ملی کشور برای آن بودجه تعیین شده است، اما یک ریال تخصیص نخورده است و دهها موضوع دیگری که مجال بیان آن نیست. من از دیوان محاسبات، سازمان بازرسی کل کشور و نهادهای نظارتی و هیأت‌رئیسه محترم مجلس می‌خواهم که نظارت خود را بر نحوه تخصیص بودجه جدی‌تر کنند و این همه انحراف از بودجه چرا؟ آقایان در سازمان برنامه و بودجه! چه کسی به شما اجازه داده است که هر کاری دلتان بخواهد با بودجه این مملکت و بیت‌المال کنید؟ چه کسی به شما اجازه داده است که یک شهری با فاصله (500) کیلومتر را بیایید بر شهر جیرفت پیوند بزنید که هیچ ارتباطی با هم ندارند تا بودجه (1) میلیون نفر جمعیت محروم جنوب استان کرمان را به یغما ببرید و نابود کنید؟ آقایان سازمان برنامه و بودجه! اینجا در صحن علنی مجلس اعلام کردم من توضیح می‌خواهم و از هیأت‌رئیسه محترم مجلس هم می‌خواهم که پیگیری کنند و پاسخگوی این موضوع باشند. ما در فصل برداشت محصول خرما هستیم. از وزیر محترم جهادکشاورزی می‌خواهم کاری کنید که این دغدغه کشاورزان ما برطرف شود، متشکرم.

خیلی ممنون از رعایت وقت. جناب آقای محسن علی‌جانی‌زمانی نماینده محترم تهران و شمیرانات بفرمایید.

بسم الله الرحمن الرحیم تذکر اول من به جناب آقای رئیس‌جمهور است. از رئیس‌جمهور محترم می‌خواهم با توجه به فصل بازگشایی مدارس و لزوم آماده شدن وزارت آموزش و پرورش، هر چه سریعتر وزیری را به طور ترجیحی از بدنه آموزش و پرورش معرفی نمایند. دو؛ ضمن تشکر از وزیر بهداشت و درمان برای توجه به شاخص‌ها و ارتقای وضعیت درمان استان تهران، از ایشان می‌خواهم که فکری عاجل برای درمان حوزه اسلامشهر،‌ پردیس و بومهن بنمایند. چون این دو شهرستان که بیش از (1) میلیون نفر جمعیت را دارا هستند، درمان و بیمارستان دولتی ندارند. از وزرای محترم کشور و راه و شهرسازی می‌خواهم نسبت به ساماندهی آرامستان‌های استان تهران اقدام نمایند تا مشکلات مردم جهت رفت و آمد کاهش یابد و آرامستان‌های منطقه‌ای تشکیل گردد. از وزیر محترم ورزش و جوانان می‌خواهم که طرح تحول ورزش را برای کل کشور ارائه نمایند و در عین حال توجه ویژه‌ای به سرانه ورزشی استان تهران داشته باشند و در شهرستان‌های استان تهران به خاطر نادرست اجرا کردن ماده (88) مردم و هیأت‌های ورزشی از امکانات و سالن‌ها محروم شده‌اند. در نقاط محروم و مناطق محروم به فکر درآمدزایی نباشید. امکانات را به مردم برگردانید و در عین حال فضاهای ورزشی که در آموزش و پرورش در شهرداری‌ها و نیروهای مسلح وجود دارد را مدیریت کنید تا از فضاهای ورزشی مازاد حداکثر استفاده شود. تشکر می‌کنم.